در بحث تولید تولید محصولات یک کارخانه ، رقابت پذیری یکی از عوامل مهم در موفقیت در واحد تولیدی محسوب می شود. در دنیای کنونی و با وجود کارخانه های متعدد تولیدی ، واحد هایی امکان موفقیت خواهند داشت که بتوانند با دیگر تولید کنندگان به رقابت بپردازند. این رقابت می تواند در نوع محصول تولیدی ، بسته بندی با کیفیت و هزینه تمام شده مناسب برای مشتریان باشد. در واقع رقابت پذیری از مهمترین عوامل موفقیت برای یک تولید کننده به شمار می آید. تولید کنندگان سعی می کنند با اتکا به روشهای نوین علمی و صنعتی بتوانند کلیه امکانات خود را به منظور بالا بردن توان رقابت محصول خود با دیگران را فراهم کنند.
رقابتپذیری با تعبیر توانمندی و تمایل ورود به رقابت تعریف شده است. مایکل پورتر از منظر اقتصادی رقابتپذیری را مترادف با بهره وری و چگونگی استفاده یک سازمان یا ملت از منبع انسانی، سرمایه و منابع طبیعی خود تعریف میکند (Porter,2005). در مقیاس خرد، رقابتپذیری به ارزشی که یک محصول در مقایسه با رقیب برای مشتری می آفریند باز میگردد و این امر به دوعامل مهم بستگی دارد: میزان مطلوبیتهای برآورده شده از تملک یا تصرف یک محصول برای مشتری(منافع) و، میزان هزینه ایجاد شده از تملک یا تصرف آن محصول برای مشتری. سرآمدی در هر یک از این دو عامل، سازمان را رقابتپذیر میسازد.
تعيين برنامه زمانبندي و توالي عمليات در مسائل برنامهريزي توليد به عنوان يكي از عوامل كليدي موفقيت در هر سازمان توليدي نقش مهم و موثري دارد، زيرا زمانبندي توليد باعث جلوگيري از انباشت سرمايه، تقليل ضايعات، كاهش و يا حذف بيكاري ماشينآلات و تلاش براي استفاده بهتر از آنها، پاسخگوئي بموقع به سفارشهاي مشتريان و تامين مواد اوليه و قطعات مورد نياز در موقع مناسب میشود. مسائل زمانبندي توليد بسيار متنوع هستند. سیستم تولید به هنگام(1JIT) یک فلسفه مدیریتی است که خاستگاه آن کشور ژاپن است. در این سیستم هیچ مواد اولیه ای خریداری نمی شود و هیچ محصولی ساخته نمی شود، مگر در هنگام ضرورت. این سیستم برحذف هر گونه اتلاف، و بهبود مستمر بهره وری تمرکز دارد. استفاده از این سیستم، دارای یک سری مزایایی است که افزایش کیفیت و کاهش میزان موجودی و متعاقب آن کاهش هزینه ها از آن جمله¬اند. اجرای موفق سیستم JIT، نیازمند فراهم آوردن یک سری زیرساختها و مقدمات بوده است و نیاز به برنامه ریزی دقیق دارد.
مساله اصلی در این پژوهش بررسی تاثیر برنامه ریزی تولید و اجرای سیستم تولید بهنگام در افزایش رقابت پذیری می باشد.
هدف زمانبندي توليد تخصيص منابع محدود در طول زمان براي انجام گروهي از فعاليتهاي است. داشتن يك برنامه زمانبندي توليد مناسب، تاثير زيادي بر افزايش كارائي و دسترسي به اهداف سازمان دارد. مدل زمانبندي توليد در هر يك از سازمانهاي توليدي با توجه به اهداف و اولويتهاي دسترسي به هر يك از آنها متفاوت است. بنابراين براي تعيين مدل زمانبندي مناسب در سازمان ابتدا بايد اهداف، اولويت و محدوديت منابع مورد بررسي قرار گيرد. از طرفی سيستم توليد به موقع ( Just-In-Time ) يكي از پيشرفته ترين سيستمهاي برنامه ريزي است كه در صدر هرم سيستمهاي نوين برنامه ريزي و كنترل توليد قرار گرفته است . امروزه به لحاظ محدوديتهاي اقتصادي و توسعه و پيچيدگي بازارها ، استفاده بهينه از منابع در دسترس و شناخت و پاسخگويي به موقع به خواسته هاي مشتري در بخش هاي مختلف بازار به امري اجتناب ناپذير تبديل گرديده و سازمانها را بر آن داشته تا با حذف ساختارها و روشهاي كار سنتي ، سهم خود را در بازار حفظ نمايند .
از آنچه گفته شد داشتن برنامه ریزی تولید مناسب و پیاده سازی سیستم تولید بهنگام یکی از علل موفقیت در تولید می باشد بنابراین پیاده سازی این موارد می تواند در بالا بردن توان رقابتی محصول تولیدی نقش مهمی داشته باشد . بنابراین این تحقیق می تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد.
-پیاده سازی برنامه ریزی تولید موجب بالا بردن توان رقابتی محصولات کارخانه پارس خزر می شود.
-اجرای سیستم تولید بهنگام JIT موجب بالا بردن توان رقابتی محصولات کارخانه پارس خزر می شود.
-آیا برنامه ریزی تولید توان رقابتی محصولات کارخانه پارس خزر را افزایش می دهد؟
-آیا اجرای سیستم تولید بهنگام JIT توان رقابتی محصولات کارخانه پارس خزر را افزایش می دهد؟
این پژوهش دارای سه متغیر می باشد که رقابت پذیری متغیر وابسته و برنامه ریزی تولید و سیستم تولید بهنگام JIT متغیر مستقل می باشد.