متخصصین ثابت كرده اند كه بسیارى از رفتارهاى غیرعادى كودكان در واقع واكنش نسبت به فشارهایى است كه احساس مى كنند. به طور کلی استرس نتیجه نیاز ما به سازگاری فیزیکی ، ذهنی و احساسی در مقابل یک تغییر است. استرس تا حدی می تواند مفید باشد؛ چرا که به زندگی جذابیت و تحرک می بخشد و ما را روی پای خودمان نگه می دارد. از طرفی، امروزه در عصری زندگی می کنیم که استرس جزئی جدا ناپذیر از زندگی ماست. فشارهاي عصبي و رواني كه به اصطلاح استرس ناميده ميشود در زندگي روزانه ما به طور فراوان مشاهده ميگردد.
استرس عبارت است از هر نوع فشار یا نیرو، این فشار می تواند جسمانی (مانند استرس حاصل از انجام دادن تکالیف یا استرس ناشی از یک بیماری توان فرسا، عاطفی و یا موقعیتی باشد؛ مانند استرس فشار خون بالا و استرس محدودیت شغلی) امروزه اصطلاح استرس به طور غیر دقیق برای هر رویداد یا موقعیتی که موجب ناکامی، عصبایت یا اضطراب شود به کار می رود.
استرس واژه اى است كه معمولاً براى حالت هاى خاص بزرگسالان به كار مى رود. این واژه در مورد كودكان به لحاظ دنیاى آزاد و بى دغدغه آنان كمتر به كار مى رود و بعضاً به ندرت به كار برده مى شود. البته ممكن است در موارد حاد مثل سپرى كردن یك بیمارى، از دست دادن عزیزان و... متوجه فشارى كه كودك متحمل مى شود شده باشیم ولى هرگز نمى گوییم كه كودك دچار استرس شده است.
واقعیت این است كه در دنیاى امروز بسیارى از حالت هایى كه انسان را دچار روان پریشى ها می كند در كودكى همان قدر عمومیت دارد كه در بزرگسالى. عوامل بسیار ظریفى هستند كه منشاء فشارند این عوامل مى توانند توانایى ها، قابلیت هاى یادگیرى، كار و خلاصه زندگى كودك را تحت تأثیر خود بگیرند.
والدین اغلب دنیای کودکان را دنیایی شاد و عاری از هرگونه استرس میدانند زیرا آنها خود از کودکان مراقبت کرده و نیازهایشان را تأمین میکنند. بعلاوه کودکان نه مشغله کاری دارند و نه مشکل مالی، پس چه عاملی میتواند موجب نگرانی آنها شود؟
در پاسخ باید گفت عوامل بسیار زیادی وجود دارد که ممکن است در کودک اضطراب ایجاد کند. حتی کودکان بسیار کم سن و سال نیز تا حدی احساس نگرانی و استرس را تجربه میکنند. استرس عملکرد خواسته های درونی و توانایی ما در برآورده ساختن آن خواستهها است.
فشارها غالباً منشأ خارجی دارند مانند خانواده، دوست یا مدرسه، اما گاهی از درون خود فرد نیز نشأت میگیرد. مهمترین فشارها میتواند فشارهایی باشد که ما به خود وارد می آوریم زیرا اغلب میان آنچه ما فکر میکنیم باید باشیم و آنجه در حقیقت هستیم مغایرت وجود دارد. استرس میتواند هر فردی را که احساس ناامیدی میکند تحت تأثیر قرار دهد حتی کودکان. پیش از رفتن به مدرسه جدایی از والدین و پس از آن فشارهای تحصیلی و اجتماعی بخصوص تطبیق دادن خود با شرایط موجود در کودک استرس ایجاد میکند.
بسیاری از کودکان بعد از ساعات مدرسه فرصتی برای بازی یا استراحت کردن ندارند. اگر کودکی از فعالیت فوق برنامه شکایت دارد و یا تمایلی به انجام دادن آنها ندارد، به این معناست که بیش از حد معمول برای او برنامهریزی شده است. نظر فرزند خود را در مورد فعالیتهای فوق برنامه جویا شوید. اگر در این مورد شکایتی داشت مزایا و معایب حذف یک فعالیت را برای او بازگو کنید. در صورتیکه حذف برنامه امکانپذیر نیست راهکارهایی بیابید تا کودک بتواند بدون اضطراب کنترل زمان و وظایف خود را در دست گیرد.