استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی (IFRS)، به مجموعهای از استانداردهای حسابداری گفته میشودکه توسط هیات استانداردهای حسابداری بین المللی(IASB) تدوین شدهاند. هدف این استانداردها، تهیه صورتهای مالی شرکتهای سهامی در قالب یک استاندارد جهانی است. هیات استانداردهای حسابداری بین المللی (IASB)، یک نهاد مستقل در لندن است که ۱۵ عضو از کشورهای مختلف دارد و کار خود را از سال ۲۰۰۱ آغاز کرده است. پایهگذاری این هیات توسط شرکتهای بزرگ حسابداری، موسسات مالی خصوصی و تعدادی دیگر از سازمانهای حرفهای در حوزه حسابداری انجام شده است. تا کنون بیش از ۱۲۰ کشور IFRS را برای گزارش دهی مالی شرکتهای خود الزامی دانستهاند. با پذیرش IFRS، یک شرکت میتواند صورتهای مالی خود را با اصول مشابه به شرکتهای رقیب خارجی ارائه کند. در نتیجه قابلیت مقایسه بین اطلاعات این شرکتها وجود داشته و علاوه بر آن شرکتهای مادری که شرکتهای تابعه آنها در سایر کشورهایی وجود دارند که IFRS را پذیرفتهاند قادر خواهند بود تا یک زبان مشترک حسابداری داشته باشند. همچنین بکارگیری IFRS میتواند برای شرکتهایی که قصد افزایش سرمایهگذاری خارجی خود را دارند، سودمند باشد. با پذیرش IFRS، یک شرکت میتواند صورتهای مالی خود را با اصول مشابه به شرکتهای رقیب خارجی ارائه کند. همچنین بکارگیری IFRS میتواند برای شرکتهایی که قصد افزایش سرمایهگذاری خارجی خود را دارند، سودمند باشد. با وجود اعتقاد برخی بر ضرورت پذیرش جهانی IFRS ، عدهای بر این باورند که پذیرش کامل IFRS موجب کاهش کیفیت گزارشدهی های مالی خواهد شد و این تصور وجود دارد که تحمل هزینه های بالای تغییر استاندارد داخلی به IFRS، مزایای بالایی را ایجاد نخواهد کرد.
به دلیل نزدیک بودن استاندارد های حسابداری با IFRS بخش قابل توجهی از این دو استاندارد بر هم انطباق دارد ولی تفاوتهای معنیدار موجود را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد:
در ایران با توجه به حرکت به سمت ایجاد بازار سرمایه بین المللی، بورس اوراق بهادار در نظر دارد تا استفاده از این استاندارد را از سال ۹۵ در شرکتهای بورسی اجرایی کند. به این ترتیب تمام شرکتها و نهادهای ثبت شده در بورس و شرکتهای فرعی و وابسته آنها مجاز به ارائه صورتهای مالی تلفیقی IFRS هستند و لزومی به ارائه صورتهای مالی تلفیقی بر اساس استانداردهای ایران ندارند. با در نظرگرفتن موضوع فوق نیاز به تبدیل اطلاعات مالی از استانداردهای جاری به IFRS ضروری بوده و برای رسیدن به این مهم داشتن دو توانمندی در شرکتهای بزرگ نیز لازم است. نخست اینکه کارشناسان مالی باید تخصص لازم در خصوص تغییرات بین این دو استاندارد را داشته باشند و دوم، داشتن ابزاری توانمند جهت ترجمه اطلاعات مالی به IFRS است.
تمام شرکتهایی که قصد بکارگیری IFRS را دارند باید صورتهای مالی آغازین مبتنی بر IFRS در تاریخ جابجایی به این استاندارد را ارائه دهند. در این صورتهای مالی، باید نکات زیر مدنظر قرار گیرند:
یک نرم افزار مالی اگر دارای رویکردی جهت نگهداشت ثبتهای حسابداری بر مبنای دو استاندارد داخلی و IFRS باشد میتواند برای حسابداران حرفهای بسیار سودمند باشد زیرا بهترین رویه برای تهیه گزارشهای مالی برمبنای IFRS انجام قضاوت حرفهای برای هر یک از رویدادهای مالی است. از سایر خصوصیاتی که برای یک نرم افزار مالی با پشتیبانی از IFRS میتوان در نظر گرفت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
با در نظرگرفتن موضوع فوق نیاز به تبدیل اطلاعات مالی از استانداردهای جاری به IFRS ضروری بوده و برای رسیدن به این مهم داشتن دو توانمندی در شرکتهای بزرگ نیز لازم است. نخست اینکه کارشناسان مالی باید تخصص لازم در خصوص تغییرات بین این دو استاندارد را داشته باشند و دوم، داشتن ابزاری توانمند جهت ترجمه اطلاعات مالی به IFRS است.
تمام شرکتهایی که قصد بکارگیری IFRS را دارند باید صورتهای مالی آغازین مبتنی بر IFRS در تاریخ جابجایی به این استاندارد را ارائه دهند. در این صورتهای مالی، باید نکات زیر مدنظر قرار گیرند:
یک نرم افزار مالی اگر دارای رویکردی جهت نگهداشت ثبتهای حسابداری بر مبنای دو استاندارد داخلی و IFRS باشد میتواند برای حسابداران حرفهای بسیار سودمند باشد زیرا بهترین رویه برای تهیه گزارشهای مالی برمبنای IFRS انجام قضاوت حرفهای برای هر یک از رویدادهای مالی است. از سایر خصوصیاتی که برای یک نرم افزار مالی با پشتیبانی از IFRS میتوان در نظر گرفت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
سازمان بورس کلیه شرکتها و نهادهای مالی، شرکتهای فرعی و وابستهی آنها را مجاز کرده در تهیه صورتهای مالی مجاز به تهیه صورتهای مالی «تلفیقی» یا «مجموعه» مبتنی بر استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) هستند.ذار از استانداردهای ملی حسابداری به استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی یکی از الزاماتی است که بهویژه در فضای اقتصادی بعد از برجام ضرورت آن احساس شد. وقتی تعامل بیشتر با اقتصاد جهانی، حضور سرمایهگذاران خارجی در اقتصاد ایران و فعالیت بینالمللی بورس اوراق بهادار مطرح میشود، طبیعتاً باید گزارشگری مالی ما نیز باید از مبانی یکسانی در سطح بین المللی پیروی کند و به نحوی باشد که رویه ها و ارقام و سرفصلهای مندرج در صورتهای مالی به شکلی مشابه و قابل مقایسه و مشترک با تمام دنیا باشد تا سرمایهگذار خارجی براساس آن قادر به تصمیمگیری باشد. رشد بازار اوراق بهادار در نیمهی دوم دههی ۱۳۸۰ و تلاش مدیران نهادهای این بازار برای ارتباطات فراملی بود که نخستین بار ضرورت امر را نشان داد. احساس میشد که زبان گزارشگری مالی مشترک و هماهنگ با استانداردهایی جهانی، یکسان و با کیفیت بالا در گزارشگری مالی مورد استفاده قرار گیرد تا سرمایهگذاران خارجی قادر به ارزیابی مالی شرکتهای ایرانی باشند و شرکتهای پذیرفته شده در بورس نیز قابلیت حضور در تابلوی بورسهای خارجی را داشته باشند. به دنبال پیشنهادهای سازمان بورس، سازمان حسابرسی در مجمع سال ۱۳۹۰ خود تصویب کرد که گروهی از شرکتها و نهادهای مالی ثبتشده نزد سازمان بورس که توسط این سازمان مشخص میشود و شرکتهای فرعی و وابسته به آنها در تهیه صورتهای مالی خود از استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی استفاده کنند.
در اقدام بعدی، سازمان بورس و اوراق بهادار کلیهی شرکتها و نهادهای مالی ثبت شده نزد این سازمان و به تبع آن، شرکتهای فرعی و وابستهی آنها را مجاز شمرد که در تهیه صورتهای مالی که از تاریخ ۹۲.۱.۱ و بعد از آن شروع میشود، مجاز به تهیه صورتهای مالی «تلفیقی» یا «مجموعه» مبتنی بر استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) هستند. سرانجام این سازمان کلیهی بانکها و مؤسسات اعتباری، کلیه شرکتهای بیمه ثبت شده و نیز کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس با سرمایه ثبت شده ۰۰۰ر۱۰ میلیارد ریال و بیشتر از آن را به ارائهی دو مجموعه صورت مالی سالانه (از سال مالی یکم فروردین ۱۳۹۵)، بر اساس استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و نیز استاندردهای حسابداری ایران (هردو به صورت حسابرسی شده) ملزم ساخت. همچنین اعلام شد که تهیهی صورتهای مالی بر اساس استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی برای سایر شرکتها در سال مالی ۱۳۹۵ اختیاری است و شرکتهایی که در سالهای آتی ملزم به تهیه صورتهای مالی طبق IFRS خواهند شد، متعاقباً اعلام خواهد شد.