فساد اداری به اقداماتی اطلاق میشود که ناشی از بکارگیری قدرت و توان سازمانهای دولتی و یا وابسته به دولت برای کسب منافع مالی فردی و یا گروهی است. نتایج فساد اداری به طور طبیعی مخالف مصالح و منافع آحاد مردم است. فساد اداری عموماً در اشکال رشوه، خویشاوندگماری، پارتی بازی و تعارض منافع روی میدهد.براساس آمار منتشره از سوي سازمان جهاني شفافيت ايران از ميان 133 كشور در رتبه 79 از نظر فساد اداري قرار گرفته است. فساد اداري از جمله پديدههاي سازماني است كه روند توسعه كشورها را به طور چشمگير بامشكل رو برو مي سازد و در خصوص فساد اداري اصولاً تعريف قابل قبول همگاني وجود ندارد و معمولاً به گونههاي متفاوتي با موضوع فساد اداري برخورد مي شود برخي فساد اداري را سوء استفاده از موقعيت و جايگاه اداري براي مقاصد مشخصي دانستهاند، گروه ديگري رشوه گيري و پنهان كاري را فساد نامگذاري كردهاند وعدهاي نيز هرگونه ارتباط و رد و بدل كردن منابع و امكانات براي انجام امور غير قانوني را در سازمانها فساد اداري تعريف كردهاند. اما آنچه در تمامي اين تعاريف مشترك است نوعي هنجار شكني و تخطي از هنجارهاي اخلاقي و قانوني در عملكرد اداري و سازماني است و از اين روست كه فساد اداري و تعريف آن تابعي از هنجارهاي مورد قبول در هر جامعه و فرهنگ مي شود. دلايل گوناگوني را براي فساد اداري درجوامع مختلف بر شمرده اند: فقر اقتصادي و نابساماني هاي در آمدي كاركنان سازمان ها، فقر فرهنگي و عدم وجود باورهاي استوار اخلاقي و نبود مقررات و قوانين بازدارنده و نظام هاي كنترلي موثر از زمره دلايل اصلي بروز فساد اداري بوده است اما شايد مهمترين دليل اشاعه فساد اداري نبود ساختارهاي شفاف و روشن انجام امور در سازمانهاست در محيط هاي اداري غير شفاف و مبهم امكان كجرويهاي اداري افزايش مي يابد و انجام رفتار هاي فساد آلود تسهيل مي شود بنابراين شايد به جرات بتوان ادعا كرد كه مؤثرترين و كاراترين شيوههاي مبارزه با فساد اداري خروج از فضاي تاريك و سايه و شفاف سازي محيط و ساختار هاي اداري است. همانطور كه در مطالب فوق الذكر بيان شد بررسيهاي صورت گرفته بر روي پديده فساد اداري حكايت از پيچيده بودن و گسترده بودن عوامل موثر در شكل گيري اين پديده دارد ولي به طور كلي مي توان عوامل اصلي شكل گيري اين پديده را به سه گروه تقسيم بندي كرد:
ـ عوامل فرهنگي و محيطي ـ عوامل شخصيتي ـ عوامل اداري و سازماني
ـ عوامل فرهنگي و محيطي: هر چه سطح اخلاقي عمومي بالاتر باشد هزينههاي رواني و اخلاقي فساد اداري بيشتر خواهد شد چرا كه فرد در اثر ارتكاب به عمل خلاف، رنج بيشتري متحمل شد از طرف ديگر هر چه سطح اخلاق كارمندي در محيط كار بالاتر باشد، خطر كشف، تنبيه و هزينه هاي حيثيتي آن افزايش مي يابد و شرمسازي مرتكبين فساد بيشتر خواهد شد.
ـ عوامل شخصيتي: در تمام كشورها به ويژه كشورهاي توسعه يافته، براي پست هاي اداري و سازماني شرايط احراز معرفي مي گردد كه انتخاب و انتصاب افراد بر مبناي آن شرايط صورت مي گيرد در محتواي شرايط احراز موقعيتهاي اداري و دولتي، بخشي به ويژگيهاي شخصيتي مدير اختصاص داده شده است علت آن نيز به اهميت و نقش ويژگيهاي شخص مديران در رفتارهاي سازماني بر مي گردد كه از خود نشان ميدهند...
راهكارهاي پيشگيري و مقابله با فساد در نظام اداري كشورگام بعدي پس از شناخت عوامل وگلوگاههاي بروز فساد اداري، پيگيري مجدانه راهكارهايي پيشگيرانه، باز دارنده و بهبود بخش در چارچوب برنامه هاي ميان مدت و بلند مدت مي باشد در اين راستا راهكار هايي در قالب راهكارهاي كلان و خرد در ذيل مطرح مي گردد.