آموزش قرآن، از مهم مسائل حوزه استفاده از قرآن و ارتباط با سخن خداست. در اين باره يكي از شيوههاي مهم در تحقيق و پژوهش پيرامون روششناسي آموزش قرآن، مطالعه قرآن كريم و روايات اسلامي در راستاي استخراج و استنباط شيوهها و روشهاي آموزش و ترويج قرآن است. از اين ميان، شناخت و تحليل شيوه انتقال قرآن به پيامبر - كه خود نوعي آموزش به شمار ميآيد - از يك سو، و شناخت و تحليل شيوه آموزش قرآن توسط پيامبر اكرم(ص) به ياران خود از سوي ديگر، بسيار مهم به نظر ميرسد.
چگونگي تعلّم و تلقّي قرآن از سوي پيامبر اكرم (ص)
قرآن آموختن پيامبر اكرم(ص) با نزول قرآن كريم آغاز شد. اين كه نزول قرآن چگونه بوده است و وحي الهي چيست، امري است كه چه بسا نتوان آن را تصور كرد و ماهيت و چگونگي آن را فهميد، ولي از آنجا كه وحي الهي و نزول قرآن عاملي در انتقال قرآن كريم از لوح محفوظ بر قلب پيامبر اكرم(ص) بوده است، نوعي آموزش شمرده ميشود. زيرا آياتي از قرآن كريم كه به مسأله نزول قرآن كريم پرداختهاند، تصويري از آموزش قرآن ارائه ميدهند كه براي ملموس نمودن پديده وحي، اين صحنه آموزشي، بسيار شبيه صحنههاي آموزشي بشري ارائه شده است. اين آيات كه به مسأله نزول قرآن پرداختهاند، شيوه آموزش سخن خدا را توسط اولين معلم آن كه خداي رحمان است، بر اوّلين آموزنده آن، بيان كردهاند. از جمله: سنقرئك فلا تنسي ؛ لا تحرك به لسانك لتعجل به، ان علينا جمعه و قرآنه. فاذا قراناه فاتبع قرآنه، ثم ان علينا بيانه ؛ ورتلناه ترتيلا ؛ انا نحن نزلنا عليك القرآن تنزيلا .
وحي الهي به هر كيفيت كه بر قلب پيامبر اكرم(ص) نازل شده است، امري است خاص و ويژه، ولي نكته مهم اين است كه آموزش قرآن در مرتبه بعد از نزول قرآن اگر بخواهد "دنبالهرو وحي" باشد و از الگوهاي وحياني تبعيّت كند، حتي المقدور بايد به شيوه دريافت وحي، توسط پيامبر اكرم(ص) نزديك باشد. و اساساً يكي از علتهاي بيان آياتي مانند آيات مذكور در قرآن كريم، اين است كه در مقام آموزش و ترويج قرآن از اين آيات، استفاده روششناختي نموده، و با تدبر در آيات مذكور بتوان شيوهها و روشهاي آموزش، ترويج، تلاوت، انس و استفاده از قرآن را استنباط و استخراج كرد.