مفهوم اقتصاد مقاومتی
اقتصاد مقاومتي يعني تشخيص حوزه هاي فشار یا درشرایط کنونی تحریم و متعاقبا تلاش براي کنترل و بي اثر کردن و در شرايط آرماني تبديل چنين فشارهايي به فرصت ، که قطعا باور و مشارکت همگاني و اعمال مديريت هاي عقلايي و مدبرانه پيش شرط و الزام چنين موضوعي است. اقتصاد مقاومتي کاهش وابستگي ها و تاکيد روي مزيت هاي توليد داخل و تلاش براي خوداتکايي است.
و صد البته منظور از اقتصاد مقاومتی واقعی، یک اقتصاد مقاومتی فعال و پویاست نه یک اقتصاد منفعل و بسته چنانکه مقاومت برای دفع موانع پیشرفت و کوشش در مسیر حرکت و پیشرفت تعریف میشود.
بنابراین مسئولان و اندیشمندان باید مراقب باشند در راه رسیدن به اقتصاد پویا در دام اقتصاد بسته و خود محور نیفتند.
در واقع هدف در اقتصاد مقاومتی آن است که بر فشارها و ضربههای اقتصادی از سوی نیروهای متخاصم که سد راه پیشرفت جامعه است، غلبه کرد.
اقتصاد مقاومتی چیست و به چه کار می اید؟
«فاصله بسیار بزرگی بین رهنمودهای مقام معظم رهبری و رفتار مدیران اقتصادی کشور وجود دارد.» اقتصاددانی که این روزها ماموریت تدوین الگوهای اقتصاد مقاومتی را از مقامات ارشد نظام دریافت کرده است این گونه مسوولان اقتصادی دولت را مورد نقد قرار داده تا نشان دهد رسیدن اقتصاد به مرحله مقاومت فقط دلایل برون مرزی ندارد.
در شرایطی که اقتصاد ایران در موقعیت مقاومت قرار گرفته، سیاستگذاران اقتصادی در دولت، فشارهای سیاسی و تحریمهای اقتصادی را دلیل اصلی ورود به دوران ویژه قلمداد میکنند، اقتصاددانان فرادولتی که مشاورت بلندپایگان نظام را هم بر عهده گرفتهاند، عقیده دیگری دارند. این دسته از اقتصادیون عملکرد مدیران اقتصادی و نحوه سیاستگذاریها در دولت را نیز عاملی مهم در رسیدن اقتصاد به دوران خاص میدانند: « واژه اقتصاد مقاومتی بر این موضوع دلالت میکند که فشارها و ضربههای اقتصادی از سوی نیروهای متخاصم سد راه پیشرفت جامعه است که باید بر آن غلبه کرد. اما این فشارها به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم میشود. در راس فشار خارجی تحریم اقتصادی و در بخش داخلی نیز فشار همه نیروهایی که زمینه و بستر مناسب را برای تحقق اهداف سیاستهای فشار خارجیها فراهم میکنند، وجود دارد.» مسعود درخشان این چنین فشارهای خارجی را با ضعفهای داخلی پیوند برقرار کرده است.
شاید گریز از این انتقادها است که موجب شده سخن گفتن از تحریمهای اقتصادی به تازگی به دایره اظهارات مسوولان اقتصادی اضافه شده است. تا پیش از این کمتر سخنی از تاثیر تحریمها بر اقتصاد کشور از سوی دولتیان به میان میآمد اما به تازگی رئیس کل بانک مرکزی هم اعلام کرده که در شرایط ویژه اقتصادی فعلی سیاستهای ارزی جدید به کار خواهیم بست.
اقتصادیون دولتی استمداد طلبی از بخشهای دیگر را برای موفقیت در دوه مقاومت اقتصادی چاره کار دانستهاند. شمسالدین حسینی اخیرا در اظهارنظری گفته است که اقتصاد مقاومتی، رسانه مقاومتی میخواهد. وزیر اقتصاد از این طریق از رسانهها خواسته تا به جای انعکاس رخدادهای ناخوشایند اقتصادی به ایجاد فضای امیدبخش مشغول شوند.
اقتصاد مقاومتی هرچند یک تئوری اقتصادی به حساب نمیآید اما واژهای است که قرار است با توجه به شرایط اقتصادی روز، از عملکرد مدیران آغاز و به رفتاری عمومی تبدیل شود. در چنین شرایطی که دیدگاه فراقوایی در کشور اوضاع اقتصادی را هم از نظر فشارهای بینالمللی و هم از جانب سیاستگذاریهای داخلی، طوری برآورد کرده که نیاز به واکنشی ویژه برای آن احساس شده است قرار است الگوهای رفتاری زیستن در چنین فضایی را نیز طراحی کنند تا شاید بتوان آن را در عملکرد مدیران اقتصادی کشور گنجاند و به رفتاری عمومی برای مردم تبدیل کرد.
مشکلاتی که این روزها به خصوص در بخش تولید نمود پیدا کرده است و حتی کارخانههای بزرگ نظیر خودروسازیها را تحت تاثیر قرار داده در کنار رخدادهای غیرقابل پیشبینی در بازار ارز شاید خود دلایل محکمی برای باورپذیری شرایط ویژه اقتصادی باشد به همین دلیل فعالان اقتصادی بیش از سایرین در انتظار واکنشهای منطقی به رخدادهای اخیر هستند هر چند که نتیجه این شرایط در شاخصهای ملموس اقتصادی نظیر تورم در سطح عمومی تاثیر خود را می گذارد.
طراحان اقتصاد مقاومتی که با فرمان رهبری به میدان آمدهاند حالا قرار است فرمولی را طراحی کنند که به کاهش این فشارها بیانجامد. این دسته از کارشناسان اقتصادی در این شرایط چاره کار را در تغییر نگرش و رفتار مدیران یافتهاند: « دلباختگی مسئولان اقتصادی کشور به اقتصاد غرب و ظواهر آن مسئله مهمی است. به طوری که مهمترین مشکل اقتصاد مقاومتی غلبه بر تفکر غلط در سیاستگذاران اقتصاد کشور است.» مسعود درخشان هرچند اقتصاد مقاومتی را با شرایط بسته اقتصادی متمایز میداند اما نمیتواند انتقاد خود از واردات را نیز پنهاه نگاه دارد: «همه کسانی که در مسیر واردات کالاهای مصرفی سرمایهگذاری کرده و فعال هستند و همه کسبه و دست اندرکاران و کسانی که در توزیع این کالاها فعالیت میکنند، همان نیروهایی هستند که به اقتصاد ملی ضربات جبران ناپذیری وارد میکنند.»