جهت سفارش اینجا کلیک کنید 
موتور جستجوی پیشرفته مقالات و تحقیقات و ...
علم اخلاق
برای دانش اخلاق تعاریف متعددی ذکر شده است. برخی بر اساس همان مضامین معنای لغوی اخلاق به تعریف علم و دانش اخلاق پرداخته اند. به عنوان مثال علم اخلاق به « علم آگاهی و اطلاع از عادات و آداب و سجایای بشری»[1] تعریف شده است. هم چنین مرحوم نراقی در جامع السعادات می گوید: «علم اخلاق دانش صفات{ملکات} مهلکه و منجیه و چگونگی موصوف شدن و متخلق گردیدن به صفات نجات بخش و رهائی از صفات هلاک کننده است».[2]
اندیشمندان اسلامی بر این باورند که انسان علاوه بر بدن مادی خود از نفسی غیر مادی نیز برخوردار است که اصل حیات انسان نیز به آن وابسته بوده و منشا حیات آدمی است. بنابراین از نظر آنان دانشی که به بررسی حالت های مختلف نفس و بیماری های آن و چگونگی درمان آن می¬پردازد طب الارواح و یا همان علم اخلاق نامیده می¬شود در برابر طب¬الابدان که به بعد مادی آدمی توجه دارد.
از آن جا که این دسته تعاریف علم اخلاق عمده توجه دانش اخلاق را به فاعل اخلاقی معطوف کرده است از دسته تعاریف فاعل محور محسوب می گردند. موضوع علم اخلاق در دیدگاه مذکور همان نفس و حالات و صفات نفسانی از حیث برخورداری از فضایل و رذایل اخلاقی است خواه در ارتباط با افعال خارجی باشد یا نباشد. در این صورت برخی ملکات نفسانی از فضایل و برخی دیگر از رذایل اخلاقی شمرده می¬شوند چه این که شرایط بیرونی برای آشکار شدن واقعیت درونی و ناپیدای این فرد فضلیتمند یا برملا شدن شخصیت ناپسند انسان غیر فضیلت مند فراهم شود یا نه. کسی که از ملکه طراحی یا معماری برخوردار است را معمار و طراح می¬نامند و لو این که بالفعل مشغول معماری و طراحی هم نباشد. البته برخی نیز در این باره تاکید دارند که موضوع علم اخلاق صفات خوب و بد است اما از آن جهت که مرتبط با افعال اختیاری انسان بوده و برای او قابل اکتساب یا اجتنابند.[3]در این تعریف اخیر توجه خاصی به رفتارهای اختیاری و افعال نیز شده است و در تعریف اخلاق به صفات تنها اکتفا نشده است.
در عین حال بسیاری از فلاسفه غربی در تعريف علم اخلاق رفتارها و اعمال ظاهری آدمی را ملاك قرار داده¬اند. از نظر این گروه موضوع علم اخلاق همان رفتارهای اختیاری انسانی است و علم اخلاق علم شناخت خوب و بد رفتارها و اعمال آدمی است. به عنوان مثال برخی در تعریف علم اخلاق گفته اند «علم اخلاق عبارتست از تحقیق در رفتار آدمی بدان گونه که باید باشد»[4] تعاریفی از این دست که بیشتر بر جنبه رفتاری و عملی تاکید دارند را می توان تعاریف فعل محور دانست.
دیدگاهي كه امروزه در تعريف اخلاق رايج است به هر دو بعد صفات و ملكات و رفتار و اعمال در تعريف دانش اخلاق توجه كرده است. در اين صورت گزاره اخلاقي گزاره‌اي است كه موضوع اين گزاره صفات نفساني انسانی و يا افعال اختیاری اوست و محمول اين گزاره يكي از مفاهيم خوب، بد، درست، نادرست، بايد و نبايد اخلاقي، مفهوم وظيفه يا تكليف، مسؤوليت، فضيلت و رذيلت است. اگر گزاره‌اي داشته باشيم كه موضوعش صفات نفسانی یا رفتار اختیاری و محمولش يكي از آن مفاهيم باشد ما با يك گزاره اخلاقي سروكار داريم. مثلاً وقتي كه مي‌گوييم دزدی بد است اين يك گزاره اخلاقي است چون يكي از افعال ظاهري آدمی موضوع آن و بد محمول آن است. همچنین است وقتی می گوئیم شجاعت خوب است یا ترسوئی ناشایسته است. از این رو خوبی و بدی، درستی و نادرستی و سایر محمول های اخلاقی اعم از منش¬های خوب یا بد و رفتارهای، خوب یا بد است. بنابراین باید علم اخلاق را نیز به گونه¬ای تعریف نمود که هم شامل شناسایی حالت-های روحی و باز شناسی صفات نفسانی آدمی گردد و هم شناخت رفتارها و تعیین خوب و بد آنها را بدون در نظر گرفتن صفات و منش های فاعل و عامل آن ها، در برگیرد.[5] شهید مطهری نیز بر این مسئله در تعریف اخلاق تصریح نموده اند و در این باره می¬گویند: «در حقیقت اخلاق تنها علم چگونه زیستن نیست بلکه علم چگونه بودن هم هست».[6] از این رو علم اخلاق به اين صورت تعريف مي¬شود: « دانشي كه از صفات و رفتارهاي نيك و بد و چگونگي اكتساب و اجتناب از آن ها بحث مي¬كند».
دانش اخلاق در میان مسلمین با رویکردهای متفاوتی روبرو بوده است. عمده ترین این رویکردها عبارتند از : فلسفی و عقلی، عرفانی، نقلی و تلفیقی. در رویکرد فلسفی عمدتا با الهام از انسان شناسی فلسفی یونانی و نظریه تثلیت قوای نفسانی به طبقه بندی و تحلیل فضایل و رذایل اخلاقی پرداخته شده است. در اخلاق عرفانی به جای عقل بر شهود و سلوک عرفانی تاکید شده است و در اخلاق نقلی نیز آیات و روایات اخلاق جمع آوری و حداکثر دسته بندی شده اند. رویکرد اخلاق تلفیقی رویکردی است که تلاش کرده است از ظرفیت های ممتار هر سه مکتب فلسفی، عرفانی و نقلی استفاده کرده و نگاهی ترکیبی به علم اخلاق داشته باشد.[7]
صداقت چیست
صداقت» در گفتار و رفتار، نيت و عمل ، دوستي و ارتباط با ديگران و در همه شئون زندگي يک ارزش اخلاقي و انساني مهم به شمار مي رود ، و دروغ ، نيرنگ ، شيادي ، گندم نمايي و جو فروشي و خلاف وعده عمل کردن از مظاهر «عدم صداقت» است که بنيان جامعه را فرومي پاشد که دروغ سرآغاز زشتي است.قرآن کريم روز قيامت را روزي مي داند که راستي و صدق به فرياد راست گويان و راست کرداران مي رسد: (هذا يوم ينفع الصادقين صدقهم ) آن روز ــ قيامت ــ روزي است که راستان از راستي خود نفع مي برند.