در طول دوره کارآموزی در شرکت روشاک پایا در زمینه فعالیتهای حسابداری پیمانکاری اطلاعاتی کسب نمودم که در ادامه آنها را آورده ام.
قراردادهای بلند مدت پیمانکاری
موسسات بخش عمومی و خصوصی اجرای عملیاتی نظیرراه سازی ، سد سازی، اسکله و بندرسازی، نصب خطوط پستهای فشارقوی و انتقال نیرو، کشتی سازی ، هواپیماسازی،ساختن فیلم های سینمایی و قطعات پیچیده وسایل و تجهیزات را با انعقاد قرارداد به موسسات پیمانکاری واگذار می کنند.
تعریف صنعت پیمانکاری به دلیل تعدد و تنوع حیطه عملیات، کاری دشوار است .
ارکان اصلی عملیات پیمانکاری درهرنوع عملیات پیمانکاری سه ارکان اصلی زیر وجود دارد:
شخص حـقیقی یا حقـوقی است که اجرای عـملیات معینی رابه پیمانکار واگذار می کند. کارفرما برای هماهنگی و نظارت براجرای عملیات موضوع پیمان عمومآً از خدمات مهندسان مشاور بهره می گیرد.
جانشینان یا نمایندگان قانونی کارفرما در حکم کارفرما محسوب می شوند.
شخص حقیقی یا حقوقی است که مسئولیت کامل اجرای عملیات موضوع پیمان را تا تکمیل نهایی بعهده می گیرد.پیمانکارمعمولا به منظورتسهـیل دراجرای قسمت یا قسمت هایی خاص از عـملیات موضوع پیمان(نظیر لوله کشی،آهنگری و نقاشی) قراردادهایی با اشخاص یا پیمانکاران جزء منعقـد می کند .در مـواردی که برای انجام دادن یک طرح خاص و یا اجرای عـملیات طرحهای بزرگ نیاز به هـمکاری چند شرکت پیمانکاری با تخصصهای مختلف باشد برای افزایش توان مالی و عملیاتی و توزیع خطرات ناشی از اجرای عـملیات موضوع پیمان، گـروه شرکـتهای پیمانکاری از هـمکاری یا مشارکت یا ادغام چند شرکت پیمانکاری بوجود می آید.
انعقاد قرارداد مهمترین بخش از فعالیت پیمانکاری است و منشا تعهد و التزام برای کارفرما وپیمانکار است. در قرارداد پیمانکاری مواردی از قبیل مشخصات طرفین قرارداد، موضوع پیمان، مبلغ پیمان، مدت پیمان، تعهدات طرفین قرارداد و فسخ یا خاتمه پیمان مشخص می شود. موضوع قراردادهای پیمانکاری ممکن است ساختن یک دارایی یا داراییهایی باشد که در مجموع طرح واحدی راتشکیل میدهد.
قـراردادهای پیمانکاری در صورتی که مخالف صـریح قـانون نباشـد می تواند به اشکال مـخـتـلفی بین پیمانکار و کارفرما منعقد شود. قراردادهای متداول پیمانکاری به شرح زیراست:
این نوع قرارداد معمولا به یکی از دو شکل زیر تنظیم می شود:
الف- پیمانکار توافق می کند که در ازای دریافت مبلغی معین کل عملیات موضوع پیمان را انجام دهد.
ب - پیمانکار توافق میکند که در ازای دریافت مبلغی معین برای هر واحد کاری که انجام میدهد(مثلایک متر مربع زیربنا یا یک متر خاکبرداری) موضوع عملیات پیمان را انجام دهد.
معمولا درطرحهای بزرگ و بلندمدت طبق ماده خاصی درقرارداد پیش بینی می شود که بهای واحد کار یا مبلغ پیمان براساس تغییرات شاخص قیمت ها تعدیل شود.
در این نوع قرارداد، مخارج مجاز یا تعیین شده درقرارداد به پیمانکار مسترد میشود و در ازای خدماتی که انجام داده است درصد معـینی از مخارج یا حق الزحمه ثابتی را دریافـت می کند. مانند قـراردادهای خدمات مدیریت تهـیه طرح وخدمات مشاورهای ، تهـیه طرح یا خدمات مدیریت کـنـترل ونظارت و یا پیمانکاری عملیات اجرایی و یا ساخت تجهیزات.
این نوع قرارداد مشابه قرارداد امانی است و طبق آن پیمانکار توافق می کند که در ازای دریافت دستمزد مستـقیم با نرخ ساعـتی معین و قیمت مواد و مصالح و سایر مخارجی که طبق قـرارداد انجام داده است، مـوضوع عـمـلیات پیمان را انجام دهـد. پیمانکار نرخ ساعـتی دستمزد را براساس بازیافـت دستمـزد وهزینه های غیرمستقیم و سود مورد انتظار تعیین می کند.
در هر یک از قراردادهای یاد شده ممکن است:
1- شرایط قرارداد در طول اجرای طرح بر اثر تغییر مقادیرکار، تغییر مدت پیمان و یا تراضی طرفین
قرارداد تغییرکند.
2- طبق ماده خاصی برای ایجاد انگیزه وتشویق پیمانکار به اتمام کار قبل از موعد مقرر، پاداش برای جلوگیری از تاخیردر اجرای عملیات جرائمی درنظر گرفته شود.
اصلاحات و کلمات مندرج در اسناد و مدارک موضوع ماده2پیمان به شرح زیر تعریف می شود:
مـراد ازپیمان مـجموعه اسـناد و مـدارکی اسـت کـه در ماده2 پیـمان تحـت عـنوان «اسـناد و مـدارک پیمان» با توجه به تبصره های ان ذکر شده است.
دستگاه نظارت
دستگاه نـظارت عـبارت است از شـخص یا اداره یا شرکـت یا موسسه ای که کارفـرما به مـنظوراجرای ماده 6 پیمان تعیین و به پیمانکارکتبا معرفی می نماید.
ناظر مقیم کسی است که از طرف کارفرما یا دستگاه نظارت برای نظارت مسـتـقـیم در اجرای عـملیات کارگاه تعیین و کتبا به پیمانکار معرفی می شود و اصولا مقیم کارگاه خواهد بود.
رئـیس کارگاه شخصی اسـت که از طرف پیمانکار به منظور اجرای عـملیات موضوع پیمان درکارگاه به کارفرما و یا دستگاه نظارت کتبا معرفی می شود.
....