کوه های ایران

کوه‌های ایران

کوه‌های ایران در چهار رشته اصلی 54 درصد از مساحت کشور را پوشانده‌اند این کوه‌ها، ایران را به سرزمینی کوهستانی با میانگین ارتفاعی 1200متر از سطح دریا تبدیل کرده‌اند.چهار رشته اصلی کوه‌های ایران عبارتند از: کوه‌های شمالی، کوه‌های زاگرس، کوه‌های مرکزی و کوه‌های شرقی.کوه‌های ایران نتیجه حرکت‌های کوه‌زایی پایانی دوره ترشیاری است و تشکیل آن به دو دلیل بوده است: فشار صفحه جنوب شرقی و آتشفشان.حدود 90 در صد خاک ایران در محدوده فلات ایران واقع شده و کشوری کوهستانی محسوب می‌شود. بیش از نیمی از مساحت کشور را کوه‌ها و ارتفاعات، یک چهارم را صحرا و کمتر از یک چهارم نیز اراضی قابل کشت تشکیل داده است.

کوهای شمالی از کوه‌های آرارات در ترکیه شروع شده، به ترتیب با کوه‌های علمدار، سهند، سبلان، کوه‌های طالش، کوه‌های قافلانکوه در آذربایجان، رشته کوه‌های البرز در شمال استان تهران و قسمت جنوبی استان‌های گیلان و مازندران، کوه‌های آلاداغ، بینالود، هزار مسجد و قره داغ در خراسان ادامه یافته، در افعانستان به کوه‌های هند و کش می‌پیوندد.بلندترین نقطه این کوه‌ها قله دماوند با 5671 متر ارتفاع است که بلندترین نقطه ایران نیز محسوب می‌شود.رشته کوه‌های غربی نیز از آرارات شروع شده و از شمال غربی به سوی جنوب شرقی امتداد داشته و کوه‌های ساری داش، چهل چشمه، پنجه علی، پرو، الوند، کوه‌های بختیاری، پیشکوه و پشتکوه، اشتران کوه و زرد کوه را در بر می‌گیرد که تقریبا تمام این سلسله کوه‌ها را در مجموع رشته کوه زاگرس می‌نامند. بلندترین نقطه این رشته، قله دینار (دنا) است که 4409 متر ارتفاع دارد.رشته کوه‌های جنوبی از خوزستان تا سیستان و بلوچستان امتداد یافته و به کوه‌های سیلمان در پاکستان می‌پیوندد و شامل کوه‌های سپیدار، میمند، کوه‌های بشاگرد و کوه بم پشت می‌باشد.کوه‌های مرکزی و شرقی عمدتا شامل کوه‌های کرکس، شیرکوه، کوه‌بنان، جبال بارز، هزار، بزمان و تفتان بوده و بلندترین نقطه این کوه‌ها، کوه هزار با 4465 متر ارتفاع می‌باشد.

کوه دماوند کوهی در شمال ایران است که به عنوان بلندترین کوه این کشور و بلندترین آتشفشان خاورمیانه شناخته می‌شود. این کوه در قسمت مرکزی رشته‌کوه البرز در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد.قله دماوند که از نظر تقسیمات کشوری در استان مازندران قرار دارد، به هنگام صاف و آفتابی بودن هوا، از شهرهای تهران، ورامین و قم و همچنین کرانه‌های دریای خزر قابل رؤیت است. نزدیکترین شهر بزرگ به این کوه لاریجان است.کوه دماوند در سی‌ام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبيعی ايران در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.از دماوند در اساطیر ایران هم یاد شده است و شهرتش بیش از هرچیز به این سبب است که ضحاک (پادشاهی ستمگر و اژدهافش) در آن به بند کشیده شده‌است. در آثار ادبی فارسی نیز فراوان به این اسطوره و به طور کلی‌تر کوه دماوند اشاره شده‌است. دماوند دارای چشمه‌های آب گرم لاریجان، اسک و وانه است.محل قرارگیری کوه دماوند بر روی نقشه استان مازندران.منابع مختلف اندازه‌های گوناگونی برای ارتفاع قلهٔ دماوند از سطح دریا ذکر کرده‌اند. به نقل از درگاه ملی آمار ایران، ارتفاع این قله ۵٬۶۱۰ متر است ؛ منابع دیگر، از جمله پایگاه ملی داده‌های علوم زمین ایران و وب‌گاه رصدخانهٔ زمین ناسا، ارتفاع ۵٬۶۷۰ متر و ۵٬۶۷۱ متر را نیز برای قلهٔ این کوه ذکر کرده‌اند. دایرةالمعارف فارسی فهرستی شش موردی از ارتفاع‌هایی که برای این قله آمده‌است ذکر می‌کند که از ۵٬۵۴۳ تا ۶٬۴۰۰ متر می‌رسد.