مقدمه:
امروزه واژه "تولید علم" در ادبیات کشور جایگاه ویژه ای پیدا نموده است، بطوری که نهضت تولید علم و جنبش نرم افزاری اذهان تمام سیاستگذاران و برنامه ریزان امور علمی و پژوهشی کشور را به خود مشغول نموده است و در جای جای مستندات علمی و برنامه های توسعه و سند چشم انداز و افق های آرمانی کشور، ارتقاء تولید علم و احراز جایگاه نخست علمی هدف گذاری شده است.
در ارزیابی های علم سنجی نیز اصلی ترین معیار برای تعیین جایگاه علمی و رتبه بندی کشورها، میزان مشارکت در تولید علم، نوآوری، فناوری و به طور کلی مشارکت در روند توسعه علم جهانی عنوان شده است.
به همین دلیل کنکاشی درباره تعریف، مفاهیم و مصادیق تولید علم صورت گرفت. البته تعریف مصوبی از سوی سازمان ها و دستگاههای متولی در دست نبود، از اینرو ضمن مطالعه متون گوناگون با برخی از صاحب نظران و تولید کنندگان علم کشور مصاحبه و گفتگوهایی انجام پذیرفت که ماحصل و چکیده آن برداشت ها و تلقی های زیر را در خصوص تولید علم و مصادیق گوناگون آن نمایان نموده است.
1- پژوهش های بنیادی و مقالات بین المللی
تولید علم: یعنی یک نظریه، متد و یا دستآورد دست اول که حرف جهانی بزند و پس از داوری دقیق تخصصی2در یک نشریه معتبر بین المللی چاپ و در مؤسسات معیار تولید علم همانند ISI 3 نمایه شده 4و در دسترس دیگران قرار گیرد و گام بعدی که طی آن یک دستاورد پژوهشی، مصداق تولید علم تلقی گردد آن است که مورد رجوع و استناد 5 بین المللی قرار گیرد، به عبارت دیگر روح تولید علم در رجوع و استناد شکل می گیرد. رویکرد دیگری از تولید علم به پژوهش های قابل چاپ و ثبت در نشریات و مراکز معتبر بین المللی اشاره می کند که در آن منظور از پژوهش، پژوهش های بنیادی، حاوی نوآوری است که پیش از آن وجود نداشته است و منظور از ثبت، ثبت اختراعات بین المللی و منظور از نشریات نیز نشریات وابسته به پایگاههای علمی معتبر جهان بویژه ISI می باشد، تولید علم منحصر به علوم پایه نیست و تمام شاخه های علمی را در بر می گیرد. تولید علم معقولترین و معتبرترین شاخص سنجش رتبه و جایگاه علمی کشورها محسوب می شود و تعداد مقالات علمی معتبر بین المللی منتشر شده در نشریات بین المللی نیز به واسطه اینکه از محاسبات بسیار دقیق و روشن و به دور از هر گونه دستکاری تدوین می شوند، معیار تولید علم به حساب می آیند، علاوه بر آن استاندارد سازی علمی و بویژه تولید مجلات معتبر علمی و نمایه سازی آنان در مؤسسات بین المللی نیز ملاک تولید علم کشور قلمداد می گردد.
تولید علم بدین شکل نیز تعبیر شده است: دانشی که وجود ندارد و ایجاد شده است، فکر و نظری که وجود نداشته، ارائه شده و مورد قبول اهل منطق و علم قرار گرفته است. این مقوله زمانی اثبات می شود که توسط یک محفل علمی و تخصصی تایید و مستند گردد با این تعریف هر گونه کپی برداری، مونتاژ، تقلید و باز کردن راز نوشته 6جزء شاخص های تولید علم به حساب نمی آید. تولید علم می تواند عینی و ذهنی باشد یعنی هم شامل علوم تجربی و هم علوم نظری، لذا علوم انسانی و نظری مطمئناً می توانند، مولد علم باشند و تولید علم باید مصداق هایی از هر دو را در بر داشته باشد. جمله سعدی در سر درب سازمان ملل می تواند تولید علم محسوب گردد. لازم به ذکر است که شاخص ها و مصادیق تولید علم برای علوم طبیعی و علوم انسانی باید متفاوت در نظر گرفته شود. در یک کلام تولید علم حرکت طولی در راستای گسترش مرزهای دانش بشری است و همیشه گام به جلو می باشد.
البته باید اذعان داشت که علوم کاربردی یعنی هنر به کارگیری علم و دانش موجود جهت تولید فن و محصولی که اشتغال ایجاد می کند و در راستای نیازهای جامعه باشد، نیز می تواند مصداق کار آفرینی باشد. لیکن نمی توان آن را مصداق تولید علم دانست. تفاوت فن و تکنولوژی و علم در این است که فن و تکنولوژی در آن مالکیت مطرح است و دارنده آن می تواند آن را در دسترس دیگران قرار ندهد و نفروشد، در صورتیکه ارزش علم به نشر و ثبت آن است هر چه تعداد خوانندگان آن علم بیشتر شود، ارزش آن بیشتر می شود. برای مثال نشریات بین المللی از نشریات منطقه ای و نشریات منطقه ای از نشریات بومی ارزش بیشتری دارند.
بنابراین سطح تعریف تولید علم یک سطح جهانی است یعنی باید در یک زمینه علمی حرفی زده شود که دیگران قبلاً نزده باشند، ارزش علمی مقاله زمانی محک می خورد که پس از داوری علمی و تخصصی در یک مجله معتبر بین المللی به چاپ برسد و حاوی یک نوآوری جدید باشد. نکته مهم این که: مقاله باید حتماً در یک مجله معتبر بین المللی به چاپ رسیده باشد تا معیار و مصداق تولید علم محسوب شود و حتماً نویسنده مقاله باید چندین مقاله در زمینه و گرایش تخصصی ارائه داده باشد نه فقط یک مقاله. مقالات کاربردی که محک جهانی نخورده است، بهتر است مصداق تولید علم به شمار نیاید، شاید بکار بردن واژه تولید فناوری مناسب تر باشد، اختراع نیز در صورتی که بین المللی باشد باز هم در زمره تولید فناوری قرار می گیرد.
تولید علم به فرایند تدوین محتوا و گردآوری مقاله و دستیابی به یک مفهوم جدید و ناشناخته اطلاق می شود.
یک مقاله در واقع محصول اساسی یک کار علمی، پژوهشی است که به صورت های مختلف در یک مجله معتبر علمی بین المللی به چاپ می رسد و در اختیار عموم دانشمندان جهان قرار می گیرد، به عبارت دیگر مقاله علمی که به صورت بین المللی ارائه می شود تولید علم محسوب می شود، بنابراین تولید علم در وهله نخست در یک مقاله علمی تجلی می یابد و ترویج آن از طریق یک مجله بین المللی انجام می گیرد.
در حال حاضر، یکی از مهمترین شاخص های تولید علم در دنیا، تعداد مقالات چاپ شده در مجلات بین المللی مانند ISI می باشد. بعضی معتقدند که با چاپ یک مقاله پزشکی، فیزیک یا کشاورزی در مجلات بین المللی مشکلی از جامعه بر طرف نمی شود، کمی عجول هستند، مثل اینکه من اینجا دانه ای بکارم و توقع داشته باشم 10 ثانیه دیگر این دانه سبز شود، راهی که ما داریم طی می کنیم مانند این است که ما اولین درخت را کاشته ایم اما کی این درخت به بار بنشیند به صبر ما بستگی دارد، پیامبر (ص) فرماید: "حاصل عقل صبر، حاصل صبر دانش و حاصل دانش رشد است." یعنی اگر بخواهیم به رشد برسیم باید صبر داشته باشیم.
..................
آماده عقد قرار داد با کلیه مراکز آموزشی تحقیقاتی کشور جهت پذیرش نمایندگی فعال سفارشات طراحی وب سایت و کلیه امور مربوطه تلفن تماس : 09111491359 Email : tahghighnet@yahoo.com
جهت سفارش اینجا کلیک کنید