جهت سفارش اینجا کلیک کنید 
موتور جستجوی پیشرفته مقالات و تحقیقات و ...
استان گیلان از استان‌های ایران به مرکزیت رشت است. این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربی رشته‌کوه البرز و بخش غربی کرانه‌های جنوبی دریای خزر می‌باشد. طبیعت گیلان، پوشیده از جنگل و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. این استان در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ با توجه به مادهٔ ۱۳ قانون وظایف و اختیارات استانداران با نام استان گیلان و طوالش تشکیل شد. پیش از آن گیلان یکی از شهرستانهای استان یکم بود. در ۷ بهمن سال ۱۳۴۰ شهرستان اراک از استان گیلان جدا شد و به‌استان تهران ملحق شد. شهرستان زنجان نیز که تا تاریخ ۶ مرداد سال ۱۳۴۸ از توابع استان گیلان بود، از گیلان جدا شد.بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، تا پایان شهریور سال ۱۳۸۳، استان گیلان دارای ۱۶ شهرستان، ۴۸ شهر و ۴۳ بخش، ۱۰۹ دهستان و ۲۸۹۲ آبادی (۲۶۹۰ آبادی دارای سکنه و ۲۰۲ آبادی خالی از سکنه) می‌باشد
استان پهناور گيلان با مساحت 14 هزار و 700 كيلومتر مربع ، حدود 9/0 درصد از مساحت كل كشور را در برگرفته است .اين استان شمالي كشور با جمعيتي بالغ بر 2 ميليون و 392 هزار و 229 نفر جمعيت ، از شمال به درياي خزر از شرق به مازندران از جنوب استان زنجان و قزوين و از غرب به استان اردبيل متصل است .نام گيلان از كلمه گيل گرفته شده و به معناي سرزمين گيل است كه از آن در اوستا به نام ” وارنا ” نام برده ميشود .بعد ها “ وارنا ” به “ وارنيك ” و به مرور به گيلان تبديل شده است .گيلان مركز باستاني اقوام و تيره هاي مختلفي بوده است كه معروفترين آنها دوقوم گيل و ديلم بودند .به طوركلي،گيلان ازسه ناحيه جغرافيايي جلگه اي ، كوهپايه اي و كوهستاني تشكيل شده است و به همين دليل نيز در هر فصلي ، از تنوع آب و هوايي مطلوبي برخوردار است . اين استان شمالي كشور ، به خاطر بارش بارانها و شبنم هاي شبانه خويش و با طبيعتي سرسبز و درياي نيلگون
خزر ، جايگاه ويژه اي را به خود اختصاص داده است .گيلان به مركزيت رشت داراي 16 شهرستان ، 45 شهر ، 4 بخش ، 106 دهستان و 2892 آبادي است . شهرستانهاي استان گيلان عبارتند از : رشت ، بندر آستارا ، بندر انزلي ، لاهيجان ، رودسر ، تالش ، رضوانشهر ، رودبار ، سياهكل ، شفت ، صومعه سرا ، فومن ، لنگرود ، املش ، آستانه اشرفيه و ماسال .
تاریخ گیلان با تکیه بر پاره ای اشاره ها و کاوش های باستان شناختی به دورة پیش از آخرین یخبندان (بین 50 تا 150 هزار سال پیش) می‌رسد. با مهاجرت آریایی ها و دیگر اقوام به این سرزمین، از آمیزش مهاجران و ساکنان بومی منطقه، قوم های جدیدی پدید آمـدند که در این میان دو قوم گیل و دیلم اکثریت داشتند.از همان آغاز، فرمانروایان این قوم از آزادی کامل برخوردار بوده اند و هیچ گاه در برابر بیگانگان و یا در مقابل حکام دیگر، تسلیم نشده‌اند و حتی به اطاعت دولت ماد در نیامده‌اند.در قـرن ششم پیش از میلاد ، گیلانیان با کوروش هخامنشی متحد شدند و دولت ماد را سرنگون کردند. در زمان ساسانیان، گیلان استقلال خود را از دسـت داد و اردشیر بابکان به یاری ارتشی مرکب از 300 هزار مرد جنگی و نزدیک به 10هزار سواره گیلان را تسخیر کرد.پس از پیروزی عرب های مسلمان بر ایرانیان، گیلان به مأمن علویان تبدیل شد. در حدود سال 290 هجری قمری، مردم گیلان و دیلم کم کم به مذهب علویان روی آوردند و در گسترش آن نیز کوشش بسیار کردند.سلسلة دیلمیان در دوران فرمانروایی خود به بغداد لشگر کشیدند و خلیفة عباسی را شکست دادند. مغولان در زمان اولجایتو موفق شدند برای مدت کوتاهی این سرزمین را تصرف کنند. گیلانیان در به قدرت رسیدن صفویان نقش مهمی را ایفا کردند.در زمان سلطنت شاه عباس اول، گیلان استقلال خود را از دست داد. در سال 1071هجری قمری، قوای روسیه به دستور پتر کبیر به گیلان حمله برد و رشت را تا سال 1145 هجری قمری در اشغال خود نگه داشت. گیلک ها در پیروزی انقلاب مشروطیت نیز سهمی عمده داشتند . آنها در سال 1287هجری قمری تهران را فتح کردند. نقش مردم گیلان در نهضت میرزا کوچک خان جنگلی نیز از نمونه های درخشان تاریخ این سرزمین است.
با آغاز سده بیستم میلادی، اماکنی باستانی در گیلان، مانند تپه مارلیک (در نزدیکی دره گوهر دشت) مورد توجه ویژه باستان شناسان قرار گرفت. در حفاریهای تپه مارلیک (که قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد) ظروف سفالین، مجسمه‌های کوچک از طلا، نقره و برنز و اسلحه‌های برنزی کشف شد. همچنین کاوش‌های گروه عزت نگهبان در سالهای ۱۹۶۱-۱۹۶۲ به کشف آرامگاه پادشاهی از همان دوران انجامید. گورستان پادشاهان در بالای دره گوهر دشت و گورستان مردمان عادی در پایین آن قرار گرفته‌است. کلکسیون قابل توجهی از جواهرات نیز از این آرامگاه‌ها به دست آمد. طرز ساخت این اشیا و وفور طلا و نقره در این آثار باستانی خبر از خبرگی سازندگان و ثروتمندی مردمان این سرزمین می‌دهد. براساس یافته‌های باستانشناسی و اسناد تاریخی می‌توان استنباط کرد که در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد اقوام بومی سواحل جنوبی دریای خزر حاضر به تابعیت از قدرتمندان و ابرقدرتهای دنیای باستان نگردیده‌اند. گیلان و برخی از سرزمینهای ساحل جنوبی دریای خزر دارای تمدن عظیم و درخشان سه هزار ساله می‌باشند. یافته‌های باستانشناسی و حفاریهای غیر علمی در مناطق مختلف گیلان این امر را بخوبی ثابت می‌کند. مقایسه آثار بدست آمده در مناطق مذکور نشان می‌دهد در دامنه‌های شمالی و باختری البرز اقوام بومی پیشرفته ساکن بوده‌اند که دارای تمدنی بوده‌اند که بسوی کمال پیش رفته و تا رسیدن به مرز تمدن مارلیک مراحل مختلفی را پیموده‌اند. اقوامی همچون کاسپیها و کادوسیها و آماردها پیش از میلاد در کرانه دریای کاسپین ساکن بوده‌اند. شکل گیری دولتی برتر چون ماد در منطقه برای کادوسیها تهدیدی به شمار می‌آمد و برای آنها محدودیت‌هایی را هم ایجاد می‌کرد. محدودیت‌های ایجاد شده برای دامها و چابکسواران کادوسی اختلاف بین کادوسیها و مادها را باعث شد. به نظر می‌رسد مادها به دلیل درگیری با آشوریان، با کادوسیها چندان درگیر نشده‌اند و به استقلال آنها احترام و به آنان همچون یک ملت مستقل می‌نگریستند. کتزیاس اشاره می‌کند که کادوسی‌های کناره دریای خزر هرگز سر به اطاعت مادها ننهادند. کادوسیان علاوه بر اینکه دارای قدرت و استقلال بوده‌اند، توانستند هویت خود را در مقابل مادها حفظ کنند. موارد مخالفت کادوسیها با مادها در منابع تاریخی به صورتهای گوناگون آمده‌است. در زمان آرته یس که بر اساس گفته‌ها و موافقت روایت‌های کتزیاس و هرودوت، استنباط می‌شود که باید یکی از امرای محلی مادها باشد، جنگی میان کادوسیها و مادها پیش آمد. فردی به نام پارسد که توانسته بود در دربار ماد نفوذ پیدا کند بعدها به علت رنجش از دربار ماد با سه هزار پیاده و هزار سوار نزد کادوسیها رفت. با استقرار در کادوسیه، پارسد خواهرش را به عقد یکی از متنفذین این قوم در آورد. با غلبه بر قشون شاه ماد، مردم کادوسی، پارسد را بعنوان شاه انتخاب نمودند. در طول زمامداری او همواره به قلمرو ماد حمله می‌شد.
استان گيلان در بخش باختري البرز شمالي قرار دارد. در اين استان دو مورفولوژي متفاوت حاكم است در بخش جنوبي استان ارتفاعات بلند و خشن البرز شمالي چهره ساز است در حاليكه كوهپايه ها و دشت ساحلي خزر مورفولوژي تپه ماهوري و دشت گونه دارد كه با پادگانه هاي دريايي و يا نهشته هاي آبرفتي جوان زمان حال پوشيده شده اند. شواهد زمين شناسي موجود نشان مي دهد كه در مورفولوژي گفته شده گسله هاي حد كوه و دشت و زمين ساخت نقش اساسي دارد و به عبارت بهتر حد فاصل مورفولوژي كوهساز و واحد فيزيوگرافيك دشت گونه ممكن است منطبق بر زمين درزه تتيس كهن باشد كه باقيمانده هاي آن بويژه جنوب غرب انزلي و ماسوله برونزد دارند. به لحاظ عملكرد زمين درزه ياد شده، استان گيلان مي تواند متشكل از دو پهنه زمين ساختي - رسوبي جداگانه زير باشد.
كوه هاي تالش بخشي از حاشيه شمالي ورق ايران است كه از نگاه زمين شناسي و كوه نگاري به «البرز» موسوم است. در اين قسمت سنگهاي كهن پركامبرين رخنمون ندارند. سنگهاي پالئوزوئيك- ترياس مياني بطور عموم رديف هاي كربناته - آواري با خاصه هاي پلاتفرمي هستند كه ويژگي هاي مشابه با ساير نواحي ايران دارند. در جنوب غرب انزلي و مشرق ماسوله سنگهاي پلاتفرمي پالئوزوئيك دگرگون شده اند. ولي، اين دگرگونه ها شباهت چنداني با پالئوزوئيك شناخته شده منطقه ندارند و بيشتر مشابه دگرگونه هاي پالئوزوئيك ورق توران (در شمال ايران) اند. قرارگيري اتفاقي اين دگرگونه ها در فصل مشترك زمين درزه تتيس كهن سبب گرديده تا جابجائي اين دگرگونه ها از ورق توران محتمل دانسته شود. ليتولوژي سنگهاي زغال دار ترياس بالا - ژوراسيك مياني استان گيلان مشابه ساير نواحي البرز است ولي، ضخامت و همچنين رخساره هاي كنگلومرايي اين نهشته ها با ساير نواحي تفاوت آشكار دارند. سنگهاي ژوراسيك پاياني - كرتاسه ضمن داشتن حجم هاي زياد سنگهاي آتشفشاني رخساره كربناتي- فليشي داشته و گستره هاي وسيعي از كوه هاي طالش را مي پوشانند. در كوه هاي تالش برونزد سنگهاي سنوزوئيك بسيار ناچيز است. در جنوب دشت ساختارهاي تكتونيكي روند كم و بيش خاوري باختري دارند ولي، پس از يك خمش عمومي، در يك روند شمالي- جنوبي تا آستارا ادامه مي يابند.
سرب - روي، مس، آهن، زغال سنگ، زاج، نسوز، مصالح ساختماني، باريت، كائولن، آلونيت، سيليس، سنگ آهك، ميكا از جمله ذخاير معدني موجود در اين بخش (كوه هاي تالش) استان گيلان هستند
دشت ساحلي رشت- انزلي- آستارا فاقد رخنمون هاي آشكار و پوشيده با نهشته هاي آبرفتي جوان است و لذا، داده هاي زمين شناسي آن در كمترين مقدار مي باشد. معهذا، يافته هاي منطقه اي بويژه وجود رخنموني از سنگهاي دگرگونه به همراه عدسيهاي اولترا بازيكي نشان مي دهند كه دشت ساحلي به واقع بخشي از حوضه پاراتيس است كه بوسيله زمين درزه پوشيده تتيس كهن از دامنه هاي شمالي البرز جدا است.
به عبارت ديگر در پيرامون ماسوله سنگ هاي دگرگون شده از نوع گنايس، ميكا شيست هاي دانه ريز وجود دارد كه در زون هاي خرد شده داراي عدسيهايي از سنگ هاي اولترابازيكي است اگرچه اين دگرگونه ها به پركامبرين نسبت داده شده اند ولي خاصه هاي آنها معرف آلكتونهاي نابر جاي پالئوتتيس به سن پرمين است كه بصورت منشورهاي فزاينده به روي دامنه شمالي البرز رانده شده اند
بنظر مي رسد كه در زير پادگانه هاي دريايي و پوشش هاي آبرفت دشت، رديف هاي دريايي ميوسن- پليوسن- كواترنر پاراتتيس وجود داشته باشد كه با عقب نشيني درياي خزر، محيط رسوبي به حاشيه جنوبي آن دريا نقل مكان يافته.، وجود انباشته هاي نفت و گاز در نواحي ساحلي محتمل است.
به طور کلی از نظر سیمای عمومی ناهمواریهای استان به چهار بخش ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی تقسیم می شود که 34 درصد استان جلگه ای و کوهپایه ای، 51 درصد کوهستانی و 15 درصد ساحلی است.بخش ساحلی استان از آستارا تا چابکسر در رودسر با طول بالغ بر 220 کیلومتر امتداد و 15 درصد خاک استان را دربر می گیرد.بخش جلگه ای استان را ارتفاعات کمتر از 100 متر تشکیل می دهد که در سمت شمال از رودخانه آستاراچای شروع شده ، در قسمت مرکز استان شکل وسیعتری پیدا نموده و در سمت شرق به محدوده استان مازندران ختم می شود. در این بخش بیشترین سکونتگاه های استان شکل گرفته اند همچنین قسمت عمده ای از زمین های زراعتی این بخش را شالیزارهای برنج به خود اختصاص داده اند.بخش پایکوهی ، ارتفاعات 100 تا 500 متر را شامل می گردد و بعد از بخش جلگه ای از بیشترین تعداد سکونتگاه برخوردار می باشد. این بخش پوشیده از باغات و اراضی جنگلی است.بخش کوهستانی ، ارتفاعات بیشتر از 500 متر را شامل می گردد و از کمترین تعداد سکونتگاه برخوردار می باشد. این بخش پوشیده از جنگل و در بالادست مرتعی است. مرتفع ترین قله های استان گیلان عبارتند از: