علل کاهش صادرات در ایران روش تحقیق

صادرات كشور ما سال‌ها براساس تجارت سنتي فعاليت كرده است اما از زمان روشن شدن اهميت صادرات غيرنفتي براي مديران و نقش مهم آن به عنوان يكي از مهم‌ترين راه‌هاي كاهش بيكاري، تلا‌ش براي نفوذ در بازارهاي جهاني روزبه‌روز گسترش يافت. تشكيل سازمان توسعه تجارت نقطه پايان تفكر سنتي در صادرات بود اما از سوي ديگر، چيزي كه مهم بود، نفوذ در بازارهاي جهاني با وجود كشورهاي قدرتمند اقتصادي بود كه سال‌هاي متمادي در اين رشته فعاليت مي‌كردند. به هر حال، صادرات ايران در گذار از اين مرحله توانسته است مرز ارقام صادراتي 6-5 ميليارد دلا‌ري را پشت سر بگذارد و براي رشد صادرات غير نفتي چشم به افقي دراز مدت دوخته است. بدون شك در اين مسير بايد با اراده بود. اقتصاد ايران در طول سده گذشته، وابستگي جدي به صادرات نفت خام و فرآورده‌هاي نفتي به عنوان مهم‌ترين منبع اصلي درآمدهاي ارزي خود داشته است. البته سهم بخش غيرنفتي در سال‌هاي اخير افزايش يافته است اما كماكان اين وابستگي وجود دارد. آسيب‌پذيري ناشي از وابستگي به صدور نفت خام به دليل نوسان‌هاي قيمت اين محصول در بازارهاي جهاني در اقتصاد ملي به صورت نوسان توليد ناخالص ملي، درآمد سرانه و ساير متغيرهاي اقتصادي، بازتاب مي‌يابد. ايران در دو دهه گذشته به دنبال تنوع بخشي به اقتصاد و درآمدهاي خود در راستاي كاهش وابستگي‌ها و نوسان‌هاي اقتصادي، ايجاد اشتغال و افزايش رفاه بوده است كه صادرات غيرنفتي مي‌تواند در اين جهت، كمك مؤثري كند.

در شرایط کنونی اقتصاد ایران توسعه صادرات نفتی و غیرنفتی از مهم ترین مسائل سیاسی و اقتصادی است که باید مسئولان کشور در نظر بگیرند . از این رو آگاهی از سیاست تشویقی اعمال شده در جهان و همچنین بررسی

لوایح و قوانین به منظور تشویق و افزایش توسعه صادرات در داخل کشور، امری ضروری است . توسعه صادرات نه تنها از دیدگاه ارز آوری آن ، بلکه از نظر ایجاد اشتغال در داخل کشور از اولویت ویژهای برخوردار است . بهنظر می رسد تنوع صادرات نه تنها دیدگاه اقتصادی، بلکه به عنوان یک راه حل سیاسی در راستای پیشبرد اهداف دولت نیز مؤثر است . خوشبختانه، امروزه مسئولان امر و حتی مردم هم می دانند که پیشرفت واقعی و پایدار اقتصادی کشور تا حد زیادی به توسعه صادرات و به دست آوردن بازارهای مطمئن در کشورهای مختلف وابسته است.

از عوامل موثر در اجرای صحیح استراتژی توسعه صادرات ، تولید متناسب با نیازها و ترجیحات و سلیقه های مصرف کنندگان خارجی می باشد، به عبارتی دیگر در این رویکرد، عوامل مؤثر بر تولید داخلی و صادرات آن ، اغلب عوامل خارجی هستند. امروزه به جهت رقابت شدید بین عرضه کنندگان محصول در بازار جهانی ، حاکمیت اصلی و تعیین کننده در تقاضای محصولات تولیدی ، در انتخاب مصرف کنندگان و سلیقه آنها می باشد؛ از این حیث ، توجه به عوامل مؤثر بر تقاضای مصرف کنندگان به خصوص مصرف کنندگان خارجی ، می تواند در موفقیت استراتژی توسعه صادرات هر کشور، نقش مؤثری ایفا نماید؛ لذا با انتخاب و شناسایی بازار هدف برای صادرات محصولات ، نه تنها امکان تأمین خواسته ها وانتظارات خریداران وسعت می یابد، بلکه ارائه کالاهای مناسب و مطابق با نیازها و سلایق مصرف کنندگان خارجی نیز شکل پویا و مناسبی پیدا می کند.

بررسی علل کاهش صادرات در ایران و بیان راهکارهایی جهت رفع این معضل.

با استفاده از مطالعه کتابخانه ای- اسنادی بوده است.

متأسفانه بودجه کشور همواره بر صادرات هرچه بیشتر نفت اتکا داشته تا بتواند پاسخگوی وارداتی باشد که بیشتر حاصل پیشرفت نکردن کشور از نظر فن آوری بوده است . اقتصاد کشور ما به دلیل اتکا به نفت خام، دارای اقتصاد ی تک محصولی است . برای رهایی از این تنگنا باید عوامل بنیادی جامعه برای تنوع بخشی به صادرات غیرنفتی به کار گرفته شود. براساس آمار به دست آمده، طی چند دهه اخیر توجه به رشد و توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی در ایران فقط زمانی قوت گرفته که صادرات نفت خام و درآمده ای حاصل از فروش نفت خام به گونه ای دستخوش رکود یا کاهش شده و فقط به دنبال بروز چنین شرایط بحرانی، تلاش برای رشد و توسعه

صادرات غیرنفتی انجام شده است . روند سرانه صادرات نفتی و غیرنفتی طی سالهای (1355-1383) در جدول شماره 1 نشاندهنده این موضوع است.این جد ول میزان صادرات غیرنفتی را در چهاردهه گذشته نشان می دهد. پیش از افزایش درآمدهای نفتی، میزان درآمد ارزی اسمی حاصل از صادرات غیرنفتی بسیار پایین بوده به طوری که تا سال 1344 صادرات غیرنفتی کمتر از 100 میلیون دلار گزارش شده است. این رقم در نهایت پس از افزایش درآمدهای نفتی تا پیش از انقلاب به حدود نیم میلیارد دلار رسید . پس از انقلاب تا سال 1364 روند صادرات غیرنفتی نزولی بود ولی در سال 1365 این روند رو به افزایش گذاشت و تا سال 1369 که سال شروع سیاستهای بازسازی و تعدیل اقتصادی بود میزان صادرات غیرنفتی به حدود یک میلیارد دلار رسید . از سال 1370 تاکنون ارزش صادرات غیرنفتی بیش از 5/2 میلیارد دلار است . در سالهای (1372-1373) با سیاست یکسان سازی نرخ ارز میزان صادرات غیرنفتی به حدود 7/3 و 8/4 میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم صادرات غیرنفتی در چهار دهه پیش از آن بود . در سالهای بعد همواره رقم صادرات غیرنفتی حدود سه میلیارد دلار بوده است.