گیلان یکی از استانهای شمالی کشور با مساحت 14711 کیلومترمربع است که حدود 9/0 درصد از مساحت کل کشور را دارا می باشد و در 36 درجه و 34 دقیقه تا 38 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی و 48 درجه و 83 دقیقه تا 50 درجه و 34 دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبدأ قرار گرفته است.
درازای استان از شمال غربی به جنوب شرقی 235 کیلومتر و پهنای آن 25 تا 105 کیلومتر میباشد. رشته کوههای البرز با ارتفاع متوسط 3000 متر همانند دیواری در غرب و جنوب گیلان کشیده شده و تنها بریدگی دره سفیدرود موجب اتصال گیلان به فلات مرکزی ایران می گردد.
کمترین فاصله کوه از دریا در حویق نزدیک به 3 کیلومتر و بیشترین فاصله از آن از دریا در امامزاده هاشم حدود 50 کیلوکتر است.
این استان از شمال به دریای خزر و کشورهای تازه استقلال یافته (شوروی سابق) از غرب به استان اردبیل، از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود می گردد.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری تا پایان سال 1381، استان گیلان دارای 16 شهرستان، 45 شهر، 43 بخش، 109 دهستان و 2892 آبادی (2690 آبادی دارای سکنه و 202 آبادی خالی از سکنه) است.
بطور کلی از نظر سیمای عمومی ناهمواریهای استان به چهاربخش ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای و کوهستانی تقسیم می شود که 34 درصد استان جلگه ای و کوهپایه ای، 51 درصد کوهستانی و 15 درصد ساحلی است.
گروه اول: بخشی از ارتفاعات سلسله جبال البرز است که با قرار گرفتن در جنوب استان این منطقه را از فلات مرکزی ایران جدا ساخته است.
گروه دوم: در امتداد شهرستان تالش واقع شده و به کوههای تالش معروف بوده، گیلان را از آذربایجان جدا می سازد. شهرستانهای واقع در این قسمت عمدتاً کوهستانی بوده و تنها نوار باریکی از آنها که در جوار دریا قرار دارد تقریباً مسطح است.
بر اساس نتایج مطالعات ارزیابی و قابلیت اراضی مؤسسات تحقیقاتی آب و خاک 9 تیپ اصلی اراضی که شامل کوهها، تپه ها، فلاتها و دشتهای دامنه ای، دشتهای رسوبی، آبرفتی و رودخانه ای، اراضی پست و شور، دشت های سیلابی و شنهای روان می باشد قابل تشخیص است چنانکه در جدول زیر درج گردیده مساحت و سهم هریک از تیپ اراضی به شرح جدول زیر میباشد.
کل اراضی سطح زیرکشت استان 362185 هکتار می باشد. از این میزان اراضی سطح زیرکشت 289621 هکتار را اراضی زراعی و 72564 هکتار را اراضی باغی به خود اختصاص داده اند.
عمده ترین محصولات کشاورزی استان شامل برنج، چای، غلات، حبوبات، محصولات زراعی و باغی صنعتی، جالیزی، سبزی و صیفی، میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری و انواع میوه میباشد.
بر اساس آخرین آمار و اطلاعات تعداد دامهای استان 2566 هزار رأس می باشد. از این تعداد 823 هزار رأس گاو و گوساله، 1253 هزار رأس گوسفند و بره، 324 هزار رأس بز و بزغاله، 36 هزار رأس گاومیش و 13 هزار رأس اسب و قاطر می باشد.
از دیگر فعالیتهای کشاورزی و دامپروری استان شامل پرورش زنبور عسل، نوغانداری می باشد بطوریکه 135313 کندو زنبورعسل در سطح استان وجود دارد و از سوی دیگر 93764 جعبه تخم نوغان در سطح استان پرورش داده می شود و 47755 خانوار در این زمینه فعالیت دارند.
بر اساس آخرین آمار و اطلاعات از مجموع 290 هزار خانوار ساکن در نقاط شهری استان 4/83 درصد از آب آشامیدنی برخوردار بوده اند. این میان در نقاط شهری کشور معادل 7/97 درصد بوده است. طول شبکه آب شرب استان 3376 کیلومتر و گنجایش مخازن موجود استان 147 هزار مترمکعب بوده است.
از کل روستاهای استان 1106 روستا از آب آشامیدنی سالم برخوردار بوده اند که 4/577 هزار نفر جمعیت روستایی را تحت پوشش قرار داده است. 271 روستا با جمعیت بالغ بر 5/147 هزار نفر عملیات آبرسانی در دست اجرا می باشد. از 2690 روستای دارای سکنه استان 2412 روستا از نعمت برق برخوردار می باشند و این میزان 262 هزار خانوار روستایی را شامل می شود و حدود 95 درصد جمعیت روستایی را تحت پوشش قرار می دهد.