موتورهای DC از اولین موتورهای الکتریکی در صنعت بوده اند که بواسطه سهولت کنترل سرعت آنها ، در توانهای چندوات ناچندین هزار کیلو وات و با رنج وسیع ولتاژ و در سرعتهای نامی مختلف شناخته شده اند [2-1].
روشهای ارائه شده برای کنترل سرعت موتورهای DC بطور کلی به سه دسته تقسیم می شوند . روشهای کلاسیک مثل استفاده از کنترل کننده های PI ، PID [3] ، روشهای مدرن ( تطبیقی ، بهینه و ...) [5-4] و روشهای هوشمند مثل کاربرد تئوری فازی و شبکه های عصبی [7-6 ] روشهای ارائه شده برای کنترل سرعت موتورهای DC می باشد .
هدف این مقاله ارائه روشی جهت کنترل هوشمند سرعت موتور DC تحریک جداگانه ، با استفاده از شبکه عصبی تطبیقی خطی می باشد . روش پیشنهادی با استفاده از نرم افزار Matlab و در محیط Simulink با شبیه سازی یک موتور DC، اجرا و حالتهای مختلف آن بررسی شده اند .
موتورهای جریان مستقیم انواع گوناگونی داشته و برای هر یک روشهای متعددی جهت کنترل سرعت ارائه گردیده است در این مقاله موتور DC تحریک جداگانه جهت کنترل سرعت انتخاب شده است و با کنترل ولتاژ تغذیه اقدام به کنترل سرعت در سرعت های کمتر از سرعت نامی شده است .
شبکه های عصبی مصنوعی از جمله سیستم های دینامیکی هستند که با پردازش روی داده های تجربی ، دانش یا قانون نهفته در ورای داده ها را به ساختار شبکه متصل می سازند . قابلیت یادگیری و تعمیم ، پردازش موازی اطلاعات و همچنین استحکام در برابر خطاها از جمله ویژگی های شبکه های عصبی مصنوعی هستند که آنها را در کاربردهایی نظیر تفکیک الگو ، رباتیک و کنترل ممتاز می نماید .
هدف از طراحی یک کنترل کننده افزایش پایداری و کاهش زمان رسیدن به حالت مطلوب در برابر اعمال یک اغتشاش ، در یک پروسه می باشد . در این مقاله از کنترل کننده PID ، جهت مقایسه پاسخ آن با نتایج روش پیشنهادی ، استفاده شده است .