جهت سفارش اینجا کلیک کنید 
موتور جستجوی پیشرفته مقالات و تحقیقات و ...
بیکار در اقتصاد به فردی گفته می‌شود که در سن کار (۱۵ تا ۶۵ سال) و جویای کار باشد اما شغل یا منبع درآمدی پیدا نکند. کودکان و افراد مسن از آن جهت که قادر به انجام کار نیستند، جزو جمعیت فعال به حساب نمی‌آیند. زنان خانه‌دار و دانشجویان نیز اگر جویای کار نباشند، جزو جمعیت فعال شمرده نمی‌شوند. جمعیت بیکار به تعداد افراد بیکار گفته می‌شود. بیکار از منظر مرکز آمار ایران، فردی بالای ۱۰ سال است که در هفتهٔ قبل از آمارگیری فاقد کار باشد، و در آن هفته یا بعد از آن آمادهٔ کار باشد و در آن هفته و سه هفته قبل از آن در جستجوی کار باشد. همچنین افرادی که به دلیل آغاز به کار در هفته آینده یا انتظار بازگشت به شغل قبلی جویای کار نیستند، بیکار محسوب می‌شوند.
افزایش جمعیت و کمبود تقاضای نیروی کار، اتوماسیون، مهم‌ترین علل بیکاری هستند. یک عامل مهم بیکاری، افزایش رقابت بین‌المللی در صنایعی است که پیش‌رفت روزافزون غرب بر پایه آن بنیاد نهاده شده بود.
میزان بیکاری در ایران نزدیک به یک چهارم است.[۱] حدود ۷۰ درصد جمعیت ایران زیر ۳۵ سال سن دارند. مرکز آمار ایران میزان بیکاری جوانان را ۲۱٫۸ درصد اعلام کرده که تقریباً دو برابر نرخ متوسط بیکاری در ایران است. نرخ بیکاری در استان‌های مختلف ایران متفاوت است. اما اغلب نرخ بیکاری در استان‌های مرزنشین از دیگر نقاط ایران بالاتر است.
به گزارش بانک مرکزی ایران، در سال ۱۳۸۹، ۲۲٫۵ درصد از خانواده‌های ایران بدون فرد شاغل، ۵۵٫۴ درصد دارای ۱ فرد شاغل، ۲٫۱۷ درصد دو فرد شاغل و ۴٫۹ درصد دارای ۲ و بیشتر فرد شاغل بوده‌اند. در عین حال در سال ۱۳۹۰، ۸۰۰٬۰۰۰ فرصت شغلی از دست رفته که معادل ۱۸ میلیارد دلار تولید بوده‌است[۲].
تا سال‌های ۱۳۸۳ شاخص نرخ بیکاری اینگونه تعریف می‌شد که در آن هر شخصی که ۲ روز در هفتهٔ مرجع را کار می‌کرد شاغل محسوب می‌گشت. در سال ۱۳۸۳ (دولت هشتم) تعریف نرخ بیکاری تغییر یافت. بسیاری معتقدند بودند این تغییر برای کمتر نشان دادن نرخ بیکاری در کشور توسط دولت نهم صورت گرفته است. این تغییرات از بهار ۱۳۸۴ در آمارها منظور شده. در حال حاضر بر اساس تعریف دولت هر کس حداقل یک ساعت در هفته کار کند، شاغل محسوب می‌شود. مرکز آمار ایران در این باره اعلام کرده تغییر نرخ بیکاری در دولت هشتم در راستای همسوکردن شاخص‌ها با استانداردهای سازمان بین‌المللی کار بوده است و تنها موجب ۱٪ تغییر در نرخ بیکاری و آن‌هم برای یکبار شده است؛ همچنین این مرکز اعلام کرده که در تعریف قبلی امکان ارزیابی برخی مشاغلی که در هفته کمتر از ۱۶ ساعت فعالیت داشته‌اند امکان‌پذیر نبوده. این موضوع در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ نیز مورد توجه قرار گرفت.[۳]
اگر بخواهیم تعریفی جامع و جامعه‌پسند از بیکاری عنوان داریم: بیکار به کسی یا کسانی گفته می‌شود که از هیچ منبع درآمدی برخوردار نیستند و یا منبع درآمد آنها پاسخگوی نیازهای اجتماعی نیست. و بیکاری نیز می‌تواند موضوعی باشد که بر اثر تجمع افراد بیکار مفهوم و معنایی را به خود می‌گیرد و در حالی که همین بیکاران از کارگر ساده گرفته تا کاسب، معلم، نویسنده، هنرمند، مهندس، دکتر و سایر رشته‌ها هرکدام به نوبه‌ی خود در تولید اقتصاد کشور می‌توانند سهیم و مؤثر باشند.
به بیانی می‌توان گفت که بزرگترین افکار و اندیشه‌های طلایی و خلاق و نفیس‌ترین نیروهای انرژیک انسانی که تحت هیچ شرایطی نمی‌توان از درآمد زایی آنها اغماض نمود، در دایره‌ی جغرافیایی ایران به صورت آشکار و پنهان گنجانده شده‌اند.
اما با این وضعیت سئوال این جاست که، آنکه تولید پول می‌کند، کیست؟ از این واقعیت هم نمی‌توان کتمان و صرفه‌نظر کرد که دستاوردهای اقتصادی و صنعتی جملگی حاصل تلاش و کوشش فکری و فیزیکی همین افراد به شمار می‌آیند. بنابراین می‌توان ابراز داشت:کلیه‌ی نمادهای اقتصادی و غیراقتصادی تحت هر عنوانی حاصل اندیشه و فکر بشر در حوزه‌های مختلف است.