نهج البلاغه پس از قرآن کریم گرانقدرترین میراث فرهنگی مسلمانان است؛ کتابی که در میان آثار بشری چون چشمه خورشید است و منبعی سرشار از معارفی راهگشا برای زندگی در پرتو ایمان، تقوا و احسان.نهج البلاغه در سال 400هجری،بوسیله ابوالحسن محمد بن حسین محمد بن حسین بن موسی،مشهور به سید رضی یا شریف رضی ،در گذشته سال406 هجری تالیف شده است .سبک تالیف این کتاب گزینشی،و در برگیرنده بلیغ ترین آموزه های امام علی علیه السلام است. شریف رضی از مجموعه مطالب علی علیه-السلام که در آثار مکتوب پیش از خود در اختیار داشت،گزینشی بی بدیل انجام داد و برترین گوهرهای آموزه های امام علی علیه السلام را از خطبه ها، سخنان و سخنرانی ها،نامه ها ،وصیت نامه ها،دستورالعمل ها، سخنان کوتاه و حکمت ها برگزید.

تعاملات و روابط بین افراد به عنوان رفتارهای انسانی،در طول تاریخ همواره موضوع مهمی بوده است که افکار بسیاری از متفکرین و جامعه شناسان را به خود معطوف نموده است. لذا برخی اندیشمندان سعی در طراحی مدلی نظامند برای شکل دهی و تدوین این روابط داشته اند .بی شک مقوله روابط انسانی در جوامع بر نحوه تعاملات آن اثر گذار بوده و ذهن بسیاری از متخصصین متوجه این امر گردیده است . در سالهای اخیر بسیاری از اندیشه وران بر این اعتقادند که با شناسایی ،گسترش و بکارگیری مؤلفه های سرمایه های اجتماعی در جوامع ،می توان بسیاری از چالشهای درون سازمانی را با تدبیر و بدون آسیب پشت سر نهاد و خلأهای رشد و توسعه سازمانی نیز با این روش پر نمود .

نوشته حاضر به طور مشخص در صدد ارائه مدلی از مولفه ها و شاخص های اعتماد،سرمایه اجتماعی مبتنی بر آموزه های مولی الموحدین امیرالمومنین علی(ع) است که در عبارات نهج البلاغه بدان اشاره شده است . در این مدل سعی شده است با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و با توجه مفاهیم نهج البلاغه، مولفه ها و شاخص های سرمایه اجتماعی شناسایی ،استخراج و تدوین مدل گردد . با توجه به بررسی انجام شده ،علی-رقم اینکه پژوهش مستقلی در حوزه ارتباط مفاهیم دینی خصوصا نهج البلاغه در موضوع سرمایه اجتماعی انجام نشده است،پژوهش مستقلی در حوزه ارتباط مفاهیم دینی خصوصا نهج البلاغه در موضوع سرمایه اجتماعی انجام نشده است، پژوهش جدی و بنیان داری در حوزه سرمایه اجتماعی و حوزه سازمانی و مدیریتی نیز به رشته تحریر در نیامده است .نظر به ضعف روحی و علمی نگارنده در درک مطالب امام و والایی و عمق کلام امیرالمومنین (ع) امید است، پژوهشی مفید در این زمینه انجام داده باشم.

سرمایه اجتماعی منبعی غنی در تعاملات اجتماعی و سازمانی است که سبب ایجاد شبکه های مشارکتی می گردد و در نهایت جامعه و سازمان را در دسترسی به هدف مشترک و انسجام کمک می کند .متاسفانه در کشور ما با توجه به بافت دینی و شیعی آن، هنوز نگاه جامع و دور از تعابیر و مولفه های غربی و مبتنی بر نگاه درون دینی و بومی به آن نشده است . به نظر می رسد اموزه های دینی و خصوصاً نهج البلاغه سبب بسترسازی ،تقویت سرمایه اجتماعی و شکل دهی مدلهای سازمانی سرمایه اجتماعی می شود و پایه های مستحکم توسعه سازمانی را فراهم می سازد .

- مفاهیم ،تعاریف ،مولفه ها و مدل های رایج اعتماد ،سرمایه اجتماعی چیست؟

- اهمیت و ضرورت اعتماد سرمایه اجتماعی در آموزه های نهج البلاغه چیست؟

- الگوی پیشنهادی تحقیق در نهج البلاغه جهت استخراج مولفه های سرمایه اجتماعی چیست؟

- مولفه ها و مدل پیشنهادی سرمایه اجتماعی در آموزه های نهج البلاغه چیست؟

- در قالب بازخوانی مفاهیم و تعاریف سرمایه اجتماعی و ارائه برخی از مولفه ها و مدلهای رایج به این سوال پاسخ داده می شود.

- در قالب نقد برخی از مفاهیم رایج سرمایه اجتماعی از منظر درون دینی و ارائه مواردی از مولفه های سرمایه اجتماعی در نهج البلاغه و تبیین آن،اهمیت و ضرورت سرمایه اجتماعی در نهج البلاغه ارائه می گردد.

-در گفتار دوم به ارائه روش تحقیق مناسب جهت مطالعه نهج البلاغه جهت استخراج مولفه های سرمایه اجتماعی پرداخته می شود.

بصورت خلاصه مفهوم سرمایه اجتماعی و دغدغه اصلی پژوهش ارائه می گردد.

سرمایه اجتماعی:سرمایه اجتماعی از دو مفهوم سرمایه و اجتماع تشکیل شده است و از این حیث میتوان آن را دارای ماهیتی فزاینده و غیر فردی دانست. نوعی توشه فزاینده در جامعه که به واسطه خود جامعه ایجاد میگردد و ان را در نیل به هدف و حفظ جامعه ،یاری میدهد.این مفهوم نوپا مانند دیگر سرمایه های فیزیکی،اقتصادی و انسانی دارای ارزش و اهمیت است و البته با کمبود منابع نیز روبروست