کشور کوچک بحرین تاریخ دیرینه اي دارد . موقعیت جغرافیایی، وسعت و محدودة آن، نام جغرافیایی و نامهاي دیگر آن در طول تاریخ، جغرافیاي طبیعی، شهرها، بنادر و جزایر مهم، پیشینۀ تاریخی تشکیل جمعیت، اقوام و نژادها و روابط آنها، و زبان و خط و تاریخچه بحرین از زمان پذیرش اسلام تا استقلال این کشور، از جمله عناوین و مباحثی است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است . بحث مهم دیگر، اهمیت استراتژیک بحرین در منطقه و ورود استعمارگران، به ویژه انگلیس و آمریکا، به آن کشور و اشغال این سرزمین و بالاخره ایجاد پایگاه نظامی در آن می باشد. بحرین خاستگاه مبارزات و جنبشهایی بوده که در بخش دیگري از مقاله به آن پرداخته میشود.کشور کوچک بحرین تاریخ دیرینه اي دارد . زندگی در این منطقه با وجود مشکلات مختلف، از گذشته هاي دور مورد توجه بوده است . پس از ظهور اسلام، ساکنان بحرین با سرعتی قابل تحسین، دین اسلام را انتخاب کردند . آنچه که در پی میآید، مجموعه اي از اطلاعات گذشته و دورة معاصر را به اختصار گزارش میکند.

خلیج فارس از نظر زمین شناسی در نتیجۀ انفعالات اواخر دوران سوم زمین شناسی که سبب پیدایش سلسله جبال زاگرس و رشته هاي جنوبی ایران گردید، به وجود آمده، و قبل از این دوره به صورت زبانۀ باریکی بوده است . در همین دوران بر اثر پیدایش جبال زاگرس در غرب فلات ایران و فرو رفتگی جنوب فلات ایران، آب اقیانوس هند از طریق خلیج عمان به طرف غرب آمده و خلیج فارس را ایجاد کرده است.در نتیجۀ ایجاد چین خوردگی و به وجود آمدن طاقدیس ها و ناودیسها و رسوبات و مواد آلی ته دریا و بسیاري عوامل دیگر، ذخایر بزرگی از نفت در کف خلیج فارس و حواشی و جزایر آن از جمله جزایر بحرین به وجود آمده است.به طور کلی جزایر بحرین از نظر ساختمانی دنبالۀ فلات ایران بوده که از زیر آبهاي خلیج فارس نمایان شده است

مجمع الجزایر بحرین با وسعت 26/695 کیلومتر مربع از 35 جزیرة بزرگ و کوچک تشکیل شده که بین 5/25 درجه و 5/26 درجۀ عرض شمالی و 50 درجه و 52 درجۀ طول شرقی واقع شده است.

تفاوتی که در برخی منابع در مورد مساحت و تعداد جزایر بحرین مشاهده می شود به علت وجود برخی جزایر مرجانی و غیرمسکونی است که هنگام جزر آب کاملا نمایان بوده و هنگام مد در آب غوطه ور است.بزرگترین جزیره در این مجمع الجزایر، جزیره بحرین(جزیره منامه ) است که گاهی «اوال» خوانده می شود و در قدیم نیز به « تیلوس» معروف بوده است. طول این جزیره از شمال به جنوب 50 کیلومتر ( 30 مایل) و عرض آن بین 13 و 25 کیلومتر(8-15 مایل) است و شهر منامه پایتخت بحرین در همین جزیره واقع شده است .

بحرین در دوره هاي مختلف، به محدوده هاي مختلف جغرافیایی اطلاق می شده است . نام جغرافیایی بحرین تا قرن ششم هجري به ناحیه اي اطلاق می گردید که از طرف جنوب بصره تا در دوره ساسانی اهمیت فراوان داشت . تا زمان (Hejar) حدود عمان کشیده می شد. ناحیۀ هجر استیلاي قرامطه (از فرقه آشوبگر و تندرو اسماعیلیه ) در اوایل قرن چهارم هجري، شهر هجر، مرکز اصلی سرزمین بحرین بود ولی از دورة ابوطاهر حسن بن سعید گناوه اي، پیشواي قرمطیان خلیج فارس، نام الحساء جايگزین نام هجر شد.بحرین که نام آن تا قرن ششم هجري در کتاب هاي تاریخ و جغرافیاي فارسی و عربی آورده شده است، عبارت از دو ولایت «بنیاد اردشیر» و «هجر» بود و مجمع الجزایر امروزي نام دیگري داشت. بنابر حوادث مربوط به بحرین و وقا یع صدر اسلام که در کتاب هاي قدیم ذکر شده است، بحرین غالباً به آن قسمت از قلمرو باستان ایران ارتباط داشته که دو مرزبانی «هجر» و «بنیاد اردشیر» را تشکیل می داده است.