مطالعه تطبیقی قانون اساسی کشورهای گوناگون بهترین راه حل برای شناخت بهترین نظام سیاسی در اداره امور مملکت است . در تدوین قانون اساسی می توان با شناخت از نظام حقوقی سیاسی موجود جهان و مقایسه آنها با یکدیگر معایب و مزایای هر کدام را شناخته و نقاط قوت هر کدام را برای داشتن بهترین نظام سیاسی به کار برده و مورد استفاده قرار داد . هر چند مطالعه قانون اساسی هر کشور جایگاه ویژه خود را دارد و برای حقوقدانان ضروری است ولی در بین تمامی کشورها اهل فن متفق القول هستند که ۴ نظام سیاسی از همه مهمترند و آنها شامل آلمان ، فرانسه ، انگلستان و ایالات متحده آمریکا می شوند که در این مقاله به مقایسه آنها خواهیم پرداخت و البته نیم نگاهی هم به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران خواهیم داشت .

هر حکومت از سه بخش ۱ـ مجریه ( دولت ) ۲ـ مقننه ( مجلس ) ۳ ـ قضائیه ( دادگاه ها ) تشکیل شده است ؛

رئیس حکومت یا همان فرمانروای رژیم سیاسی فردی است که بر هر سه قوه نظارت دارد و رهبری رژیم سیاسی

( حکومت ) را مسئول است ؛ هر چند که در زمان کنونی به منظور محدود کردن قدرت حاکمان و جلوگیری از استبداد ، اختیارات رئیس حکومت را کم کرده اند و در برخی کشورها مانند انگلستان آن را به مقامی تشریفاتی تبدیل کرده اند و در برخی کشورها مانند آلمان قدرت وی را اندک قرار داده اند و در برخی دیگر مانند ایالات متحده آمریکا وی را از دخالت در امور سایر قوا منع کرده اند . رئیس حکومت در انگلستان مقام سلطنت نام دارد ؛ در کشورهای آلمان ، فرانسه و ایالات متحده آمریکا این مقام با رئیس جمهور است . در فرانسه و آمریکا رئیس حکومت در عین حال رئیس دولت هم هست و در نتیجه دارای قدرت زیادی است ولی در آلمان و انگلستان قدرت ایشان پایین است و بالاترین قدرت در این کشورها در دست صدراعظم و نخست وزیر است که رئیس دولت بوده و قوه مجریه را اداره می کنند . در کشور ایران رئیس حکومت مقام رهبری است که شخص اول مملکت به شمار می رود و بر خلاف کشورهای آلمان و انگلستان یک مقام کم قدرت و یا تشریفاتی محسوب نمی شود و مانند کشورهای فرانسه و آمریکا اداره کننده قوه مجریه به حساب نمی آید بلکه به معنای حقیقی کلمه رئیس حکومت ، مشخص کننده مسیر و جهت حرکت رژیم سیاسی و ناظر بر سایر قوای کشور است .

وظایف و اختیارات رئیس حکومت در ۵ کشور

۱ـ انگلستان : مقام سلطنت مظهر وحدت ملی است و از احترام ویژه ای برخوردار است . یکی از وظایف پادشاه که مهمترین آن هم به حساب می آید انتخاب نخست وزیر است که در اغلب موارد بدون دخالت پادشاه و به موجب تشریفات خاص معین می گردد . سابقه و رویه نمایندگان حزب کارگر در مجلس عوام این است که رهبر حزب را خود را انتخاب می نماید ، در حالی که سنت حزب محافظه کار بر این است که از نمایندگان حزب در مجلس عوام هر کس را که مقام سلطنت به نخست وزیری انتخاب کند ، او را به رهبری حزب انتخاب نمایند . پادشاه در انگلستان اختیار ساقط کردن کابینه را هم دارد .

ـ2 آلمان : فرامین رئیس جمهور فقط در صورتی قابل اجرا است که به تأیید صدراعظم یا وزیر مربوطه برسد مگر در چهار مورد :

۳ و ۴ ـ ایالات متحده آمریکا و فرانسه که در بخش رئیس دولت شرح داده خواهد شد .

۵ـ جمهوری اسلامی ایران : اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری ا سلامی ایران وظایف و اختیارات مقام رهبری را اینگونه می شمارد :

۱ـ تعیین سیاستهای کلی نظام جمهوری اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام

۲ـ نظارت بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام

۳ـ فرمان همه پرسی

۴ـ فرماندهی کل نیروهای مسلح

۵ـ اعلان جنگ و صلح و بسیج نیروها

۶ـ نصب و عزل و قبول استعفای فقهای شورای نگهبان ، عالی ترین مقام قوه قضائیه ، رئیس صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ، رئیس ستاد مشترک ، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی ، حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه ، حل معضلات نظام که از طرق عادی قابل حل نیست از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام ، امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم ، عزل رئیس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور به تخلف وی از وظایف قانونی یا رأی مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت وی ، عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه