اثرات شبکه های اجتماعی در جامعه ایرانی

مقدمه

با توجه به نیاز انسان به اطلاعات و دانش در زمینه‌های مختلف ، عصر اطلاعات و ارتباطات یا دوره فرا صنعتی (موج سوم) آغاز شده و تغییرات و دگرگونی‌های شگفت انگیزی را در ابعاد مختلف بشری به وجود آورده است. موج سوم با کامپیوتر و اینترنت شروع شده است و سرعت توسعه علم ، دانش و فناوری اطلاعات به شدت افزایش داشته است. کسب اطلاعات، آگاهی و دانایی مشخصه اصلی موج سوم است.با توجه به رشد سریع تکنولوژی و فناوری اطلاعات (it) و سرعت بالای ارتباطات و تبادل اطلاعات عصر چهارمی در دنیا شروع شده که چهارمین موج تغییر در جهان بوده و به فضای مجازی2یا زندگی دومیا زندگی مجازی شهرت دارد و به عصر مجازی معروف شده است.عصر مجازی (موج چهارم) یعنی زندگی در وایبر، لاین، واتس آپ ، تانگو ، بیتالک، فیس‌بوک، توئیتر، لینکدین، مای اسپیس، نینگ ، تلگرام و دیگر شبکه‌های مجازی ... عصر مجازی در واقع شکل توسعه و تکامل یافته عصر اطلاعات و دانش است و در آینده نزدیک ظهور کرده و فضای سه بعدی را در اختیار بشر قرار خواهد داد تا تخیّل انسان بتواند به حقیقت نزدیک شده و فضای بسیار توسعه یافته‌تر و متفاوت‌تری با جهان امروز را فرا روی بشر قرار دهد.نوجوانان و جوانان ایرانی روز به روز به استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی گرایش پیدا می‌کنند. اگر نگاهی به آمار جمعیت عضو در شبکه‌های اجتماعی بیندازیم، می‌توان دریافت که این فضا ، مکانی برای زندگی مجازی و هویت‌یابی جوانان تبدیل شده است. فضای مجازی بستری مناسب برای دریافت اطلاعات است. این فضای مجازی محل ارتباط گیری روزمرّه ، گذراندن اوقات فراغت و سایر فعالیتهای جوانان است. شبکه‌های اجتماعی یکی پس از دیگری ظهور نموده و این شبکه‌ها با به وجود آوردن پدیده نوینی به نام «زندگی دوم» به دنبال ایجاد تغییرات بنیادین در طرز تلقی، نگرش و سبک زندگی جوانان است. این شبکه‌ها می‌توانند بر فرهنگ‌پذیری افراد جامعه تأثیر گذاشته ، ادبیات و پوشش آنها و همچنین روابط با همجنس و جنس مخالف را دگرگون کنند و کلیه شوون زندگی را با سرعت بالا و توان نفوذ و تأثیرگذاری بیشتر تحت سیطره خود قرار دهند. (نظریه تزریقی یا گلوله جادویی)در این میان سبک زندگی بشری، ارزش‌های معنوی و دینی، اخلاق و انسانیت که در عصر ارتباطات و اطلاعات زندگی کرده و در چند قدمی ورود به عصر مجازی است، پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد. امروزه فراگیری اینترنت و فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی موجب ظهور «فضای مجازی» در کنار جهان واقعی شده که این امر معادلات و الگوهای ارتباطات سنتی، تولید، انتقال و مصرف اطلاعات را به هم زده و موجب تغییر در آن شده است.مسأله مهمی که در برنامه‌ریزی فرهنگی جوانان جلب توجه می‌کند، همان پدیده نوین عصر مجازی است که با توجه به ظهور عرصه‌ی نوین برای زندگی بشر به خصوص نسل جوان، برنامه‌ریزی و اتخاذ استراتژی‌های مناسب با این فضا برای پرورش جوانان با الگوهای ایرانی و اسلامی اهمیت و ضرورت پیدا می‌کند.

تعاریف و اصطلاحات:

آسیب‌های نوپدید:با پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی، جوامع مختلف در گذر از جامعه سنتی به یک جامعه پیشرفته علاوه بر حفظ بسیاری از آسیب‌های اجتماعی که از قبل موجود بوده است، با آسیب‌های اجتماعی جدید روبه رو می‌شوند که به خاطر نداشتن سبقه و پیشینه در جوامع انسانی به آنها آسیب‌های اجتماعی نوپدید می‌گویند. آسیب‌های نوپدید ، آسیب‌های مرتبط با با فناوری جدید ارتباطی است که آسیب‌های ناشی از استفاده از ماهواره، بازی‌های رایانه‌ای، فضاهای مجازی، تلفن همراه و اینترنت می‌تواند در این مجموعه قرار گیرد. اینترنت:اینترنت به نحو آشکار به زیرساخت‌های تکنولوژیک کامپیوترهای شبکه‌ای اشاره دارد که ارتباطات دیجیتالی را در سطح دنیا ممکن می‌سازند.اینترنت سیستمی جهانی از شبکه‌هایی از کامپیوترهای به هم پیوسته است که از پروتکل اینترنتی استانداردی (TCP/IP) برای خدمت رسانی به میلیاردها کاربر در سراسر جهان استفاده می‌کند.اینترنت شبکه‌ای است که از میلیون‌ها شبکه محلی یا سراسری مخفی، عمومی، دانشگاهی، تجاری و دولتی تشکیل شده است که توسط تکنولوژی‌های الکترونیکی، بی‌سیمی و نوری به یکدیگر متصل شده‌اند. اینترنت محدوده وسیعی از منابع اطلاعاتی و سرویس‌ها نظیر صفحات به هم گره خورده اینترنتی در شبکه جهانی وب و یا ایمیل‌های الکترونیکی را در خود جای داده است.

خانواده:خانواده پایه‌ی بنیادین اجتماع، سلول سازنده‌ی زندگی انسان، خشت بنای جامعه، کانون اصلی حفظ سنت‌ها، هنجارها و ارزش‌های اجتماعی است و شالوده‌ی استوار پیوندهای اجتماعی و روابط خویشاوندی و کانونی برای بروز و ظهور عواطف انسانی و پرورش اجتماعی است.خانواده واحدی است که براساس ازدواج پدید می‌آید و از آغاز پیدایی خود، همچون حریمی امن، زندگی انسان را در بر گرفته و موج تازه‌ای در درون شبکه‌ی خویشاوندی ایجا می‌کند که شمار زیادتری از خویشاوندان را نیز به هم پیوند می‌دهد. آنچه در خانواده از اهمیت برخوردار است، توجه به ارزش‌ها به ویژه ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی است.

شبکه‌های اجتماعی:یکی از مهمترین رسانه‌های اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی است. شبکه اجتماعی مجازی زنجیره‌ای از ارتباطات و گروه‌های شبکه اجتماعی یا حضور غیر فیزیکی افراد در یک محل مجازی است. شبکه‌های اجتماعی به مثابه راه‌های مختلفی می‌مانند که مردم در زمان عبور از آن می‌توانند در مورد مسائل مختلف باهم صحبت کنند، اطلاعات عمومی یا خصوصی خود را در قالب‌های مختلف اعم از عکس، ویدئو، واژه‌ها، دست نوشته و .... با فرد خاص یا گروه خاصی به نمایش و اشتراک بگذارند. اخیراً بحث ارتباط شبکه‌های اجتماعی با آموزش مورد توجه متخصصین و کارشناسان آموزش الکترونیکی قرار گرفته است. فضای مجازی:فضای سایبر به مجموعه‌هایی از ارتباطات درونی انسان‌ها از طریق کامپیوتر و وسایل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی گفته می‌شود. یک سیستم آنلاین، نمونه‌ای از فضای سایبر است که کاربران آن می‌توانند از طریق ایمیل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. فضای مجازی، مکان‌های مجازی هستند که در آنها افراد با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و این ارتباط توسط فناوری‌های اینترنتی ممکن شده است. به بیان دیگر، فضای سایبر یا مجازی محیط الکترونیکی واقعی است که ارتباطات انسانی به شیوه‌ای سریع، فراتر از مرزهای جغرافیایی و با ابزار خاص خود در آن زنده و مستقیم روی می‌دهد.ویژگی‌های فضای سایبری (شبکه‌های اجتماعی مجازی):

1ـ جهانی و فرامرزی بودن : از ویژگی‌های منحصر به فردی که فضای سایبر را از دیگر رسانه‌ها ممتاز می‌سازد، جهانی بودن آن است. هر فردی در دو نقطه از جهان می‌تواند از طریق آن به آسانی به جدیدترین اطلاعات دست یابد. مرزهای جغرافیایی تاکنون نتوانسته از گسترش روزافزون فضای سایبر جلوگیری کند. از این رو، هر نوع فیلتر و مرزبندی در برابر آن بسیار دشوار می‌نماید.

2ـ دستیابی آسان به آخرین اطلاعات : چنانچه بخواهید به آخرین مقاله، کتاب و یا خبری که در زمینه تخصصی در سطح جهان منتشر شده، دست یابید، ساده‌ترین و سریع‌ترین راه استفاده از فضای سایبر است.

3ـ جذابیت و تنوع : رسانه‌ها از فیلم، عکس، متن و یا هر هنر دیگری برای جذاب کردن خویش استفاده می‌کنند و این ابزارها در فضای سایبر قابل دستیابی است به ویژه آنگاه که هیچ نظارت و فیلتری توان محدود کردنش را نداشته باشد. از ویژگی‌های منحصر به فردی که در تنوع و جذابیت فضای سایبر تأثیر بسزایی دارد، مشتری محوری محض است. در متون نوشتاری ارتباطی تنگاتنگ میان خوانندگان و نویسندگان وجود دارد که خواننده به راحتی می‌تواند نظر خود را با شخص نویسنده در میان بگذارد. از سوی دیگر، امکان نظر سنجی و ارزیابی در این فضا بسیار آسان‌تر و روزآمدتر است و این توانایی را به داده پردازان، فروشندگان و عرضه کنندگان محصولات اینترنتی می‌دهد که از آخرین خواسته‌های مشتریان و مخاطبان خود مطلع گردند.

4ـ آزادی اطلاعات و ارتباطات : معنای واقعی آزادی اطلاعات در فضای سایبر محقق شده است. از این رو، شما هر نوع اطلاعاتی را که بخواهید اعم از فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، بدون محدودیت‌های حاکم بر دیگر رسانه‌ها در فضای سایبر قابل دسترسی است. آزادی ارتباطی نیز از ویژگی‌های دیگر فضای مجازی است که در دیگر وسایل ارتباطی تا این حد قابل دستیابی نیست.

خصوصیات و عملکرد شبکه‌های اجتماعی:

1ـ ارایه خدمات مانند چت، وبلاگ نویسی، ایمیل، پیام‌های فوری، ویدئو، اشتراک گذاری فایل، اشتراک گذاری عکس و غیره

2ـ ساخت یک پایگاه داده از کاربران که باعث می‌شود تا کاربران دوستان خود را بیابند در عین حال اجتماعات مختلفی هم شکل می‌گیرند.

3ـ آزاد و بدون هزینه هستند.

4ـ به اشتراک گذاری علاقه‌مندی‌ها (دیدگاه‌های سیاسی و یا فعالیت‌های تجاری، مذهبی، ملیت و مبتنی بر هویت و ....)

5ـ ترکیب‌سازی‌های جدید برای گرفتن اطلاعات و ارتباطات از قبیل اتصال به تلفن همراه

6ـ اضافه کردن ویژگی‌های جدید را براساس نظرات کاربران دارند.

7ـ اجازه دادن به کاربران برای دسترسی و تنظیم قوانین و حفظ حریم خصوصی

8ـ ایجاد جوامع و گروه‌های مختلف

9ـ فراهم کردن زمینه‌ای برای ملاقات با افراد غریبه یا کسانی که به زمینه‌های مختلف مورد نظر افراد، نزدیک هستند.

انسان در خانواده، فرایند جامعه‌پذیری را می‌آموزد که مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها است و بالاخره نقش‌هایی را در روابطش با دیگران یاد می‌گیرد. آنچه در خانواده از اهمیت برخوردار است، توجه به ارزش‌ها به ویژه ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی است. ارزش‌های اجتماعی از اساسی‌ترین عناصر نظام اجتماعی هستند که از طریق آنها می‌توان جامعه را کنترل کرد و به سوی زوال یا تعالی سوق داد. بنابراین، خانواده‌ها باید عواملی را که موجب پیدایش، شکل‌گیری و تقویت ارزش‌ها و ارتباطات خانواده و جامعه می‌شوند، بشناسند. (کفاشی، 1389)

مفهوم خانواده در کشور ما از معنایی وسیع‌تر برخوردار است، زیرا صمیمیتی که در خانواده ایرانی حاکم است در خانواده‌های بسیاری از کشورها از جمله غرب دیده نمی‌شود. امروزه، شیوه‌های ضربه زدن به فرهنگ و هویت ملی یک کشور تغییر یافته و دشمنان سعی می‌کنند از طریق جنگ نرم‌افزاری به فروپاشی بنیان خانواده و آرا و عقاید جوانان آن مرز و بوم نایل آیند. در دنیای ماشینی و شهری امروز که والدین فرصت چندانی برای صرف وقت با فرزندانشان ندارند و از طرف دیگر تک فرزندی بودن خانواده‌ها، والدین ساده‌ترین راه را برای سرگرم نمودن فرزندانشان انتخاب می‌نمایند، بدین صورت که ابزارهایی همچون تلفن همراه، لپ‌تاپ، رایانه شخصی و اینترنت را در اختیار فرزند دلبندشان قرار می‌دهند تا او در اتاق خود به کار با آنها مشغول شود؛ حال آن که فرزند تنها از نظر فیزیکی در محیط امن خانه به سر می‌برد، ولی در عمل از طریق این وسایل به ویژه اینترنت به دنیایی به مراتب بزرگتر از محیط پیرامونش قدم می‌نهد و با چیزهایی مواجه می‌شود که بسیاری از پدران و مادران از وجود آنها آگاه نیستند.

گسترش فناوری‌های نوین در عرصه‌ی الکترونیک و رایانه در چند دهه‌ی گذشته، موجب پدیدار شدن انواع و اقسام لوازم و برنامه‌های الکترونیکی و رایانه‌ای از جمله اینترنت، تلفن همراه، ماهواره و ... در جهان شده است. انکار ناپذیر است که این تحولات و پیشرفت‌ها، زندگی بشری را چندین برابر آسان‌تر نموده است. اما در آن سوی سکه، نمی‌توان از آسیب‌های ناشی از این فناوری‌های نوین غافل ماند. به طور كلي، گسترش اينترنت و شبکه‌های مجازی در جامعه موجب بروز فرصت هايي جهت افزايش آگاهي افراد و حتي ايجاد اشتغال براي برخي از افراد شده است، ولي تهديداتي نيز به همراه دارد. با وجود اينترنت، علاوه بر وجود دنياي واقعي و الگوهاي ارتباط سنتي در آن، فضاهاي مجازي نيز ايجاد شده اند كه نحوه‌ي توليد، انتقال و مصرف اطلاعات در آنها ديگر به شيوه ي سنتي صورت نمي‌پذيرد و اين الگوها، كاملا دگرگون شده اند. گسترش فضاهاي مجازي مانند ساير انواع ديگر تحولات و پيشرفت ها،پيامدها و آثار مثبت و منفي گوناگوني را در جامعه و زندگي كاربران اين گونه فضاها ايجاد كرده است. مثبت ترين پيامد آن را مي‌توان تسهيل و تسريع ارتباطات و تبادل اطلاعات دانست. منفي ترين پيامد آن را مي‌توان به خطر افتادن حريم خصوصي افراد، منزوي شدن آنها و از هم پاشيدگي بنيان خانواده معرفي نمود. اصلي ترين علتي كه مي‌توان براي بروز اين پيامدهاي منفي بيان داشت، اين است كه در فضاي مجازي افراد نمي توانند به شناخت صحيح و كافي از هم دست يابند. كودكان و نوجوانان عصر حاضر مانند كودكان و نوجوانان نسل‌هاي گذشته نيستند كه تنها با بازي كردن با همسالانشان و تماشاي كارتون‌هاي تلويزيوني سرگرم شوند. تقريباً تمامي اين كودكان و نوجوانان از همه‌ي اين فناوري‌ها يا برخي از آنها برخوردارند. صرف نظر از كاربرد وسيع اين ابزارها، آنچه امروزه كاربرد وسيعي يافته و بخش وسيعي از فعاليت هاي روزمره ي افراد را پوشش مي‌دهد، اينترنت و به تبع آن فضاي مجازي است.کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 187 کشور جهان رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء کشورهای متوسط به شمار می رود. 35 درصد استفاده کنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52 دقیقه در هفته است.(صادقیان، 1384)

شبکه های دوست یابی در کشور ما به سرعت در میان جوانان ایرانی محبوب شده است و ایرانی ها رتبه سوم را در این شبکه‌ها کسب کرده اند (ستارزاده،1386). فرهنگ رسانه‌ای اینترنت، فضای ذهنی جوانان را اشغال کرده و از آن مهمتر، نمایانگر نقش خانواده در کنار این ابررسانه است که والدین روی فرزندان خود تا چه حد کنترل تربیتی و نظارت اخلاقی دارند.نتیجه تحقیقات انجام شده در کشور، نشان می‌دهد که بیشترین استفاده کنندگان از اینترنت جوانان هستند و 35 درصد از آنها به خاطر حضور در چت روم27 (اتاق گفتگو)، 28 درصد برای بازی های اینترنتی، 30 درصد به منظور چک کردن پست الکترونیکی و 25 درصد نیز به دلیل جستجو، در شبکه جهانی هستند

اینترنت شکاف میان نسل‌ها را بیشتر کرده است و اکنون شکاف میان نسل دوم و سوم علاقمند به اینترنت نیز آشکار شده، به گونه‌ای که هیچ یک زبان دیگری را نمی فهمند. امروزه با ورود وسايل و تکنولوژي‌هاي جديد به عرصه خانواده‌ها شاهد اين هستيم که والدين و فرزندان ساعت‌هاي متمادي در کنار يکديگر مي‌نشينند، بدون آنکه حرفي براي گفتن داشته باشند. ما ديگر کمتر نشانه‌هايي از آن نوع خانواده‌هايي را داريم که والدين و فرزندان دور هم نشسته و درباره موضوعات مختلف خانوادگي و کاري با هم گفتگو کرده و نظرات همديگر را راجع به موضوعات مختلف جويا شوند. در شرايط فعلي روابط موجود ميان والدين و فرزندان به سردي گرایيده و دو نسل به دليل داشتن تفاوت‌هاي اجتماعی و تجربه‌هاي زيسته مختلف، زندگي را از ديدگاه خود نگريسته و مطابق با بينش خود آن را تفسير مي‌کنند. نسل ديروز (والدين) احساس دانايي و با تجربگي مي‌کند و نسل امروز (فرزندان) که خواهان تطابق با پيشرفت‌هاي روز است، در برابر آنها واکنش نشان مي‌دهد و چون از پس منطق و نصيحت‌هاي ريشه‌دار و سرشار از تجربه آنها بر نمي‌آيد به لجبازي روي مي‌‌آورد (رحیمی،1390)

امروزه سرعت تکنولوژي شکاف بين نسل فرزندان و والدينشان را بسط داده است. براساس اظهارات معاون سازمان بهزيستي کشور، ميزان گفتگو در بين اعضاي خانواده در کشور تنها حدود 30 دقيقه است که اين مي‌تواند آسيب‌زا باشد. فرزندان در مقايسه با والدين با وجود اينکه در يک فضاي فرهنگي زندگي مي‌کنند اطلاعات، گرايش‌ها و رفتارهاي متفاوتي دارند، عوامل متعددي نظیر سرعت تحولات و بسط ارتباطات با جهان توسعه‌يافته، توجه بيشتر جوانان به برنامه‌هاي جهاني‌شدن فرهنگ، رسانه‌ها، گسترش روزافزون انجمن‌ها و کانون‌هايي غير از کانون خانواده براي پيوستن و تعلق يافتن جوانان به آن‌ها و غيره بر اين پديده تأثيرگذارند و اين شکاف را روز به روز بيشتر مي‌کنند. (رحیمی،1390)شبکه‌های اجتماعی موجب افزایش ارتباطات اجتماعی شده است. نگرانی در مورد تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر روابط خانوادگی ازجمله ارتباط همسران و ارتباط والدین با فرزندانشان وجود دارد. استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط جوانان ایرانی، سبک زندگی آنان را تغییر داده است. خودنمایی و زندگی ویترینی از نتایج منفی شبکه‎های اجتماعی است. « سایت الکسا» اعلام کرده است که ایرانیان بزرگترین گروه مخاطبان «وایبر» را در جهان تشکیل می‌دهند. بحث‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، جوک، لطیفه، عکس، فیلم، موسیقی، قصه خوانی، نقد و بررسی داستان و ... مهمترین موضوعات در فضای مجازی است. تغییرات بنیادین تحت تأثیر شبکه‌های اجتماعی در ارزش‌ها، ساختار، سبک زندگی و نگرش‌های ایرانیان ایجاد شده است. زمانی عکس‌های خصوصی و خانوادگی و روابط حریم مشخصی داشت و ورود افراد غریبه به خانه را بد تلقی می‌کردند، اما حالا، حتی خصوصی‌ترین مسائل زندگی و لحظه‌های خودمانی نیز در شبکه‌های اجتماعی انتشار می‌شود. جامعه ایران در نتیجه گسترش و بسط شبکه‌های اجتماعی «برون‌گرا» شده است. شبکه‌های اجتماعی مجازی تصویر شفاف‌تر از زندگی ایرانیان ارایه می‌دهد. ایجاد سوء تفاهم و سرد شدن روابط زوجین از نتایج و تبعات منفی شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک و وایبر است. طلاق و افزایش آن نیز نتیجه شبکه‌های مجازی است. به طوری که از هر پنج پرونده طلاق در آمریکا یکی مربوط به شبکه‌های اجتماعی است.(وایبر) شبکه‌های اجتماعی همسران ناراضی یا ناخشنود را وسوسه می‌کند تا در جستجوی افراد دیگری مانند دوستان، همکلاس‌های سابق، دوستان صمیمی دوران کودکی یا دوستان جدیدی برآیند که بالقوه زمینه خیانت به همسران فعلی را فراهم می‌کند.شبکه‌های اجتماعی فاصله‌ها را برداشته است و افراد دوست و آشنا را در اقصی نقاط جهان به فاصله چند کلیک با نگاه داشتن میکروفن موبایل نزدیک کرده است. زندگی افراد را هم در معرض دیدن هم گذاشته است و افراد بیش از گذشته امکان مقایسه دارند وضعیت زندگی، ماشین، خانه و ...

شبکه‌های اجتماعی اگرچه با گرد هم آوردن دوستان می‌توانند به افزایش ارتباطات انسانی کمک کنند اما تجربه، نشان می‌دهد این شبکه‌ها روابط دوستی افرادی را که در فاصله‎های جغرافیایی دور هستند، مستحکم‌تر می‌کند، اما بر روابط دوستی افرادی که در فواصل جغرافیایی نزدیک هستند، تأثیر منفی دارد.بلوتوث‌های مخرب، پیامک‌های مستهجن، دوستی‌های خیابانی، تزلزل ارزش‌ها و ارتباطات غیرمناسب، ارتباطات نامشروع، عشق‌های مجازی، فرقه‌های نوظهور انحرافی، عشق‌های مثلثی، از بین رفتن قبح روابط نامتعارف، مصرف مشروبات الکلی، چت روم‌ها، کلاهبرداری و سوء استفاده از دختران و پسران، ارائه شخصیت‌های دروغین، ازدواج‌های اینترنتی، طلاق، هرزنگاری، هم‌جنس‌گرایی، فرار از منزل، فساد و فحشاء، ایجاد شبهه در عقاید افراد، سرقت اطلاعات و اخاذی و ... از پیامدهای منفی گسترش و رواج شبکه‌های اجتماعی در بین نوجوانان و جوانان می‌باشد.نتایج یک تحقیق، نشان می‌دهد که حدود 20 درصد از طلاق‌های فعلی به دلیل شکل‌گیری این گونه روابط (در فضای مجازی بعد در فضای واقعی) رخ می‌دهد. فیس‌بوک و سایر شبکه‌های اجتماعی بر کیفیت رابطه زناشویی و طلاق تأثیر معناداری دارد.

تعداد کاربران اینترنت در ایران در سال 1384 ، 7 میلیون نفر و در سال 1392 ، 36 میلیون نفر بوده است. که رشد قابل توجهی - بیش از 500 درصدی- را نشان می‌دهد. که در همین بازه زمانی، افزایش نسبت طلاق به ازدواج نیز از 10 درصد به 18 درصد بوده است. شبکه‌های اجتماعی مجازی میهمان ناخوانده خانواده‌های ایرانی شده است و زندگی دوم ایرانیان را تشکیل داده است. دیگر خبری از جمع شدن اعضای خانواده‌ها و میهمانی‌ها دور هم نیست، بلکه دوری اعضای خانواده‌ها به خصوص زن و شوهر از یکدیگر و به دنبال آن طلاق نتیجه حضور شبکه‌های اجتماعی، گوشی‌های تلفن همراه، تبلت‌ها و لپ‌تاب‌ها است. و افرادی که گوشی به دست در احوال خودشان سیر می‌کنند.فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی هستند، با اینکه عمر خیلی زیادی ندارند، اما به خوبی توانسته‌اند در زندگی مردم جا باز کنند. مردم بسیاری در سنین مختلف و از گروه‌های اجتماعی متفاوت در فضای مجازی کنار هم آمده‌اند و از فاصله‌های بسیار دور در دنیای واقعی از این طریق باهم ارتباط برقرار می‌کنند. امروزه خانواده ایرانی در سبد فرهنگی خود با شبکه‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی، رسانه‌های مدرن و ... مواجه است که هر کدام به نوبه خود بخشی از فرآیند تأثیرگذاری در خانواده را هدف گرفته‌اند. عادی سازی خیانت همسران به یکدیگر، عادی جلوه‌دادن روابط جنسی دختر و پسر پیش از ازدواج، ترویج خانواده‌های بی‌سامان ولجام گسیخته در مقابل ساختار خانواده، ترویج فرهنگ ازدواج سفید و ... پیام‌های مشترک این شبکه‌های اجتماعی می‌باشد (شکربیگی، 1391).گسترش فضای مجازی در حوزه رابطه فرزندان و والدین نیز تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن، می‌توان به این موارد اشاره کرد: کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو و...