در طول دوره کارآموزی در کمیته امداد در بخش حسابداری توانستم اطلاعات مناسبی در خصوص حسابداری حقوق و دستمزد و همچنین انبار داری کسب نمایم. از آنجه که محاسبات مربوط به دستمزد کارکنان توسط بخش حسابداری و همچنین بخش انبار مربوط به انبارداری در کمیته امداد می باشد در ادامه ذکر کرده ام.
1) حقوق ثابت : در قالب جدولی – حقوق ثابت کارکنان برای پانزده گروه شغلی با تحصیلات ابتدایی – راهنمایی – دیپلم – فوق دیپلم – لیسانس غیر مرتبط و فوق لیسانس غیر مرتبط و فوق لسانس مرتبط ، برای قسمت های فنی و اداری مشخص می شود و زمان لازم را برای ترفیع از یک گروه شغلی به گروه دیگر مشخص می شود و هر ساله بر اساس مصوبه شورای عالی کار اصلاح می گردد .,br/>2) حق گواهینامه : به کارگران فنی در دوره های تخصصی مشخص را گذرانیده و موفق به اخذ گواهینامه فنی مربوطه شده باشند ، مبلغی طبق جدول حقوقی پرداخت می شود .
3) حق سختی کار : به کارکنانی که دارای مشاغل خطرناک و زیان آور بوده و در کارگاه های رنگ زدایی ، جوشکاری ، شیمیایی ، فلز پاشی ، رنگ رزی وایکس ری کار می نمایند ، مبالغی مشخص طبق جدول حقوقی پرداخت می گردد .
4) فوق العاده بازرسی فنی : به آن تعداد از کارکنانی که در امتحانات فنی قبول شده و یا به عنوان بازرس کنترل مرغوبیت انجام وظیفه می کنند ماهیانه مبلغ مشخصی به عنوان فوق العاده بازرسی فنی پرداخت می گردد .
5) حق تصدی شغل : به آن تعداد از کارکنای که نباید به ضرورت صنعت در یک ، دو یا سه گروه شغلی بالاتر از گروه شغلی خود انجام وظیفه می کنند ماهیانه مبلغ مشخصی برای هر گروه بالاتر پرداخت می گردد و برای این مبلغ حداکثری نیز تعیین می گردد .
6) حق کسری صندوق : به کارکنان به عنوان صندوق دار شرکت انجام وظیفه می نمایند با توجه به حجم مبادلات از مبلغ مشخص به مبلغ مشخص دیگری ماهانه به عنوان کسری صندوق پرداخت می شود .
7) کمک هزینه مسکن : کلیه کارکنانی که جمع دریافتی آنان ، شامل حقوق و مزایا از مبلغ مشخصی در ماه کم ترباشد ، مبالغی با توجه به مجرد یا متأهل بودن آنان پرداخت می شود .
8) حق اولاد : به کلیه کارکنانی که بیش از 2 سال سابقه پرداخت حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی دارند . برای هر فرزند مبلغ مشخصی و حداکثر تا 2 فرزند مبلغ مشخصی را پرداخت می گردد .
اجزاء و عناصر تشکیل دهنده یک سیستم حقوق و دستمزد به طور کلی بدون در نظر گرفتن این که سیستم برای موسسه بازرگانی و خدماتی و یا تولیدی طراحی شده به شرح زیر می باشد .
حقوقی که با رعایت قانون کار برای کارگران رسمی و یا به وسیله عقد قرار داد که مخالف قانون کار نباشد ( برای کارگران قراردادی ) برای انجام یک ساعت کار یا تولید یک واحد محصول تعیین و به صورت ساعتی ، روزانه ، هفتگی و معمولا ماهانه پرداخت می شود را حقوق یا مزد مبنا می گویند . اگر مزد کارگر بر اساس تعداد و بدون در نظر گرفتن ساعت کارکرد ( پارچه کاری ) پرداخت شود اصطلاحا به آن کارمزد گویند .
بر اساس ماده 51 قانون کار ، ساعت کار عادی زمانی است که کارگر نیرو و یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد به غیر از مواردی که در قانون مستثنی شده است با توجه به این که ساعت کار کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز نماید . طبقه تبصره (1) این ماده کارفرما با توافق کارگران ، نماینده یا نمایندگان قانونی آنان می تواند ساعت کار را در بعضی از روز های هفته کم تر از میزان مقرر و در دیگر روز ها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آن که مجموع ساعت کار هر هرفته از 24 ساعت تجاوز نکند . باید توجه داشت در ماده 52 قانون کار اشاره شده است که در کار های سخت و زیان آور و زیر زمینی ساعت کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید .
در شرایط عادی ارجاع کار اضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز خواهد بود .
کار روز کار هایی که زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 می باشد و کار شب کارهایی است که زمان انجام آن بین 22 تا 6 بامداد قرار دارد .
کار مختلط
کار هایی است که بخشی از ساعات انجام آن در روز و قسمتی از آن در شب واقع می شود .
کار نوبتی
عبارتست از این که کاری در طول ماه گردش داشته باشد به نحوی که نوبت های آن رد صبح یا عصر یا شب واقع شود .
باید بدانید برای هر ساعت کار در شب به غیر از کارگران نوبتی ( نوبت کارشان در صبح یا عصر یا شب است ) 35 % اضافه بر مزد ساعت کار عادی تعلق می گیرد و اما طبق قانون ، کارگران نوبت کاری اگر نوبت کارشان در صبح و عصر واقع شود 10 % و چنانچه نوبت کارشان در صبح و عصر و شب قرار گیرد 15 % و در صورتی که نوبت کار در صبح و شب و یا عصر و شب باشد 5/22 % اضافه بر دستمزد عادی به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهند کرد . به جدول زیر توجه کنید .
طبق ماده 62 قانون کار روز جمعه تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد می باشد .باید توجه داشت در امور مربوط به خدمات عمومی نظیر آب ، برق ، اتوبوسرانی و یا در کارگاههایی که حسب نوع یا ضرورت کار و یا توافق طرفین ، به طور مستمر روز دیگری برای تعطیل تعیین می شود همان روز در حکم روز تعطیل هفتگی خواهد بود و به هر حال تعطیل یک روز معین در هفته اجباری است .کارگرانی که به هر عنوان به این ترتیب روز های جمعه کار می کنند در مقابل عدم استفاده از تعطیل روز جمعه 40 % اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد .مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه یک ماه است ، سایر روز های تعطیل جز ایام مرخصی محسوب نخواهد شد .مرخصی سالیانه کارگرانی که به کار های سخت و زیان آور را اشتغال دارند 5 هفته می باشد . که استفاده از این مرخصی حتی الامکان در دو نوبت در پایان هر شش ماه کار صورت می گیرد باید بدانید برای کار کم تر از یک سال مرخصی به نسبت مدت کار انجام یافته محاسبه می شود .
عیدی و پاداش کارگران در پایان هر سال بر مبنای حقوق و دستمزد توسط هیأت دولت تعیین می گردد اما باید توجه داشت که به طور معمول در پایان دوره مالی یا در پایان هر فصل مبالغی به عنوان عیدی و پاداش به کارکنان پرداخت می شود و در ضمن باید بدانید که معمولا هیأت مدیره موسسات برای پرداخت عیدی می توانند مبلغی بیش از حداقل تعیین شده از طرف هیئت دولت به کارگر پرداخت کند .
مأموریت به موردی اطلاق می شود که کارمند برای انجام کار حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود و یا ناگزیر باشد حداقل یک شب در محل مأموریت توقف نماید .فوق العاده مأموریت نباید کم تر از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران باشد همچنین کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت آن ها را تأمین نماید .
کسورات قانونی
مبالغی را که کارفرما به نمایندگی از طرف سازمان های مربوط بر اساس مصوبه های قانونی از دستمزد کارگران و کارکنان کسر و به سازمان های ذینفع پرداخت می نماید کسورات ، قانونی می گویند .
کسورات قانونی اساسی به طور کلی به شرح زیر می باشد .
کارفرما موظف است در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد مالیات متعلق را بت توجه به ضریب جدول مالیاتی پس از کسر معافیت های قانونی محاسبه نموده از حقوق کارگر و کارمند کسر و به حساب وزرات امور اقتصاد و دارایی واریز نماید . باید بدانید مهلت پرداخت مالیات حقوق و دستمزد حداکثر یک ماه پس از تنظیم لیست حقوق و دستمزد خواهد بود و در صورت تأخیر در پرداخت آن جریمه دیرکرد به کارفرما تعلق می گیرد .
بیمه شدگان تأمین اجتماعی یعنی کسانی که با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه ، حق استفاده از مزایای مقرر در این قانون را دارند .