مقدمه
جنگل ، هديه خدايي و نخستين دوست بشر به شمار ميرود. هيچيک از پديدههاي طبيعت به اندازه جنگل در زندگي آدميان نقش اساسي و سازنده ندارند. انسان آغازين تنها در پناه جنگل توانست به حيات و توليد نسل خود ادامه دهد، او نيازمنديهاي روزانه خود را از جنگل بدست ميآورد. بدين سان احترام به درختان و احساس دوستي نسبت به آنها پديدهاي است که منشا بسيار ديرين در پندار انسانها دارد و افسانههاي کهن اقوام و ملل مختلف جهان ، سرشار از اساطير گياهي است.
بیان مساله
بدون شک جنگل ها و محیط زیست و درختان موجود در آن بخش مهمی از این کره خاکی را تشکیل می دهند و نقش مهمی در حفظ حیات دارند. بشر امروزی با علم بر اهمیت جنگل تاکنون نتوانسته بطور فراگیر آنطور که شایسته است به حفظ و احیای جنگل بپردازد. درواقع ما انسانها با استفاده بی رویه از درختان جنگل و از بین بردن درختان روز به روز از مساحت جنگلها می کاهد.
از بین رفتن جنگلها و کم شدن مساحت جنگل ها بطورمستقیم در کل حیات در این کره خاکی تاثیر گذار می باشد. در واقع درختان و جنگلها جزو بخش جدا نشدی از حیات می باشند و همانطور که آب برای حفظ حیات موثر می باشد وجود جنگلها نیز موجب حیات در این کره خاکی می باشند. این پژوهش به طرح مسائلی مانند نقش و اهمیت جنگل در زندگی ما انسانها و حفظ حیات در کره زمین می پردازد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
وجود جنگل و اهمیت آن در دنیای امروز بر هیچ انسان متفکری پوشیده نیست. در واقع جنگل سرمایه هر کشوری محسوب شده و اهمیت فراوانی برای مردم آن کشور ومنطقه دارا می باشد.جنگل موجب تولید هوای پاک ، ایجاد اکوسیستم ، ایجاد آرامش برای روح و روان انسانها و سرمایه ای اقتصادی می باشد. جنگل موجب جلوگیری از فرسایش خاک می شود و فواید بسیاری در زندگی ما انسانها دارا می باشد . جنگلها در زندگی صنعتی امروزی بخش مهمی برای ایجاد صنعت گردشگری برای مردم منطقه ایجاد می کنند . اینها بخشی از اهمیت جنگلها در زندگی ما انسانها می باشد. از طرفی ما انسانها یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر جنگلها می باشیم . در واقع نوع رفتار ما و استفاده ما از جنگل موجب تغییرات مطلوب و یا ناخوشایند در جنگلها می شود.
بنابراین از آنچه گفته شد می توان دریافت این پژوهش بنا به موضوع جنگل و تاثر بر زندگی ما انسانها دارای اهمیت خاصی می باشد و مطالعه بروی این موضوع می تواند اطلاعات موثر و مفیدی در اختیار کسانی که در این رابطه به مطالعه می پردازند قرار دهد.
جنگل هوا را معتدل ميکند، بر بارندگي ميافزايد، از آسيب بادهاي سخت ميکاهد، هواي پيرامون خود را پاک و آن را براي تنفس مناسب ميکند. جنگل از گرماي پيرامون خود ميکاهد، زيرا اولا درخت براي تبخير آب خود نياز به حرارت دارد که آن را از هواي پيرامون خود ميگيرد، دوم اينکه برگها و شاخههاي درختان ، خاک جنگل را در برابر تابش مستقيم خورشيد پناه ميدهد و آن را سردتر نگه ميدارد.
جنگل از گرماي هواي پيرامون خود ميکاهد و چون هر چند هوا سردتر شود، کمتر ميتواند بخار آب را در خود نگه دارد، بنابراين هواي پيرامون جنگل زودتر اشباع ميشود. جنگل مانند کوهستان مانعي در مقابل ابرها بوجود ميآورد و باعث افزايش بارندگي ميشود، بدين ترتيب هرگاه جريان هوايي که در آن بخار آب موجود باشد، در نزديکي سطح زمين با جنگلي مصادف شود، به ارتفاعات بالاتر صعود ميکند و سپس بطور ناگهاني منبسط شده، سرد شده و در نتيجه اشباع ميشود و ميبارد.
بادهاي سخت چون به جنگل برخورد ميکند، ناتوان شده و از تندي و نيروي آنها کاسته ميشود.
عمل فرسایش بیشتر بوسیله آب و باد صورت می گیرد. بادهای مداوم در اثر ایجاد اختلالاتی در زندگی گیاه و تبخیر رطوبت زمین که منجر به خشکی بیش از حد خاک می گردند، سبب می شوند که تجدید حیات نباتات متوقف و یا به کندی صورت گیرد. با کم شدن پوشش گیاهی عمل فرسایش آغاز می شود. اگر انسان هم با بهره برداری بی رویه از بین رفتن گیاهان را ناخواسته تسریع بخشد، آنگاه مراکز مهم کشاورزی و صنعتی و مسکونی در معرض تهدید قرار می گیرند.
جنگل به کمک شاخ و برگ درختان، از سرعت باد می کاهد و با ریشه گیاهان، خاک را حفظ می کند و مانع ایجاد فرسایش می شود. بعلت آرام بودن هوای داخل جنگل تبخیر بسیار ناچیز بوده و خطر خشک شدن خاک که از شرایط مهم آغاز فرسایش است از بین می رود. نزولات آسمانی در مناطق فاقد گیاه در روی زمین به صورت هرزآب های سیل آسا جاری می شوند و چون مقاومتی در برابر خود نمی بینند ذرات ریز و درشت خاک را حمل می کنند و بتدریج در مسیر خود و یا در پشت سدها و درپاچه ها رسوب می دهند، گاهی سبب طغیان رودخانه ها می گردند و خسارات جانبی و مالی زیادی بار می آورند. در مناطقی که پوشش گیاهی وجود دارد ، هنگام بارندگی قطرات باران به علت انرژی که در مسیر خود و همچنین تاثیر قوه جاذبه زمین کسب می کنند و می توانند موجب متلاشی شدن ذرات خاک و جابجایی آن شوند. در اثر برخورد به شاخ و برگ گیاهان به ذرات بسیار ریزتر تبدیل گشته و به آهستگی روی خاک می رسند. از طرفی بقایای نباتی کف جنگل ها و مراتع همچون اسفنجی آب حاصل از بارندگی را در خود جذب نموده و به آهستگی روی خاک رها می کند و بدین وسیله خطر شستشوی خاک از بین رفته و خاک حفظ می شود.
وجود رستنی ها، بخصوص جنگل در تعدیل حرارت محیط موثر است و حرارت فعلی و روزانه سطح زمین را متعادل می کند و باعث اعتدال آب و هوا می شود ، زیرا در تابستان قسمتی از انرژی حرارتی خورشید را جذب نموده و باعث تقلیل حرارت زمین می گردند و در زمستان به منزله روپوشی برای آن بشمار رفته و مانع از دست دادن حرارت آن می شوند. بنا به اصل فوق پوشش یک جنگل با مقایسه نقاطی که عاری از درخت می باشند، باعث پایین آوردن ماکزیمم حرارت و بالا بردن مینیمم آن می گردد و چون در دو جهت مخالف صورت می گیرد، در معدل کلی حرارت تغییری حاصل نمی شود، بلکه آب و هوای محیط را متعادل می سازد.از این گذشته تبخیر ناچیز و بالا بودن رطوبت نسبی هوا در جنگل نیز به این امر کمک می کند
پوشش گیاهی از نوع بوته های بالشتکی سطوح ناهمواری را ایجاد کرده و خطر سقوط بهمن را کاهش می دهد. لذا در نقاطی که حتی برای ورزش اسکی استفاده می شود، بهتر است هم محل اسکی و هم ارتفاعات مشرف به آن را با گونه های مرتعی نوع بوته ای و بالشتکی تقویت کرد. برای جلوگیری از وقوع بهمن علاوه بر اقدامات مکانیکی(مانند پایه های چوبی، نرده های فلزی و دیواره های سنگی) عملیات بیولوژیکی از قبیل جنگل کاری در صدر برنامه های مبارزه با اینگونه خطرات است. در نقاط بهمن خیز برای جلوگیری از خطرات ناشی از آن در محل های آغاز حرکت توده های برفی اقدام به جنگل کاری می شود. معمولاًجنگل کاری دروی خطوط تراز و با ایجاد بانکت صورت می گیرد(البته به روش های دیگر هم اقدام به جنگل کاری می شود). انتخاب نوع گونه برای این کار حائز اهمیت است و کاشت ردیفی گونه های جنگلی سوزنی برگ و پهن برگان مقاوم می تواند مانع اینگونه خسارت ها شوند. برای این کار درختان بصورت شبکه ای طراحی شده و مورد استفاده قرار می گیرند.