موتور جستجوی پیشرفته مقالات و تحقیقات و ...

تحویل در محیط ورد : word
عنوان :

عنوان سفارش :
تعداد صفحه :
قیمت :
تومان
  • مقدمه
  • بودجه نویسی به شکل اولیه آن قدمتی در حد پیدایش دولتها دارد.با گسترش وظایف دولت ها و پیچیده شدن امور کشورداری،بودجه نویسی نیز از شکل اولیه خود و بر اساس نیازها،روز به روز تخصصی تر گردید و نهایتاً امروزه به یکی از فنون و ابزارهای مهم در دست دولت ها در جهت رسیدن به اهدافشان تبدیل شده است.بر عکس گذشته های نه چندان دور که بودجه صرفاً وضعیت دخل و خرج دولتها را نشان می داد،امروزه علاوه برآن،به عنوان ابزاری برای هدایت فعالیت های اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی دولت درآمده و چه بسا این قضیه مهم ترین هدف دولت ها در امر بودجه ریزی محسوب می گردد.

    آشنایی با بودجه

    در صورتیکه بودجه بندی را مترادف پیش بینی یرنامه ریزیو نضارت بدانیم سازمان به تناسب حجم عملیاتی خود و نقشها و مأموریت های اجتماعی که عهده دار می باشند ضرورتاً می بایست از واژه بودجه بندی استفاده و آرا به عنوان خط و مشی صریح و منطقی در جهت فراهم نمودن زمینه مناسب برای تحقق اهداف سازمانی مورد استفاده قرار دهد. مدیران با بکارگیری بودجه قبل از اتخاذ تصمیم با کلیه عوامل و متغیرهای تشکیلاتی آشنا می گردند و ضمن هماهنگ نمودن برنامه خود با برنامه سایر واحد ها و برنامه کلی در سازمان می توانند با در نظر گرفتن روند کلی شرایط و ائضاع و احوال اقتصادی تجزیه و تحلیل منظم سازمان را مهیا سازند.
    در بودجه ریزی دولتی الزام کارشناسی در خصوص تدوین بودجه دولتی مبتنی بر عوامل مختلف می باشد که عبارتند از:
    _کنترل روشهای اجراییو اعمال بهبود روش،مدیریت در بهبود سازمان،جهت دسترسی به مبنای صحیح در خصوص پیش بینی عملیات آتی
    _توجه به نیازمندی ها و فراهم نمودن شرایط رفاهی برای جامعه که این امر متکی به ساختار صحیح سازمانی و مدیریت کار آمد بوده که ضمن دسترسی به کاهش هزینه ها و بعد از پیشگیری از اتلاف منابع و تقویت زمینه های باالقوه موجود در سازمان ها،از طریق فراهم نمودن انگیزه های لازم قابل دسترسی می باشد.
    _توجه به هرم مالی بودن بودجه و تدوین برنامه ها مبنی برتعادل های اقتصادی.

    تاریخچه بودجه در ایران

    بودجه نویسی در ایران تا قبل از سالهای 1285به صورت پراکنده بنام در کتابها می گردید.در این کتابچه ها مجموع عواید و مخارج در شهرستانها ثبت می گردید و هر کتابچه" مستوفی" داشت.البته ممکن بود که یک مستوفی بر حسب مقام تنظیم کتابچه چند محل را بر عهده گیرد.مستوفیان در مرکز زیر نظر دفتر در وزارت دفتر انجام وظیفه می نمودند،وزیر دفتر که در آن زمان در حکم وزیر دارایی بود کتابچه هر شهرستان را پس از تصدیق به تصویب رسانده و به شهرستان هی مربوطه ابلاغ می نمود.در شهرستان ها مستوفیان محلی اجرای بودجه شهرستان را که همان کتابچه جمع شهرستان بود به عهده داشتند.
    بکارگیر کلمه بودجه در ایران بعد از مشروطیت معمول گردید.در اوایل مشروطیت نیز وضع بودجه نویسی در ایران روشن و مشخص نبود.حکومت های قبل از مشروطیت هر وقت احتیاج به پول پیدا می نمودند،به هر وسیله که می توانستند آن راتاًمین می نمودند و اکثراً سعی می شد این کار با آسان ترین راه انجام پذیرد.یعنی به هیچ وجه کاری نداشتند به این که از کجا و چگونه آن را وصول می نمایند،تا این که پس از سال 1290 کم کم فکر پیش بینی درآمد های کشور بوجود آمد در واقع در همان سال چیزی شبیه سیاهه و یا صورتحساب نوشته شد.در دوره مشروطیت نخستین بودجه به سال 1289 توسط ضیح الدوله وزیر مالیه تهیه شد.ضیح الدوله پیش از ارائه آن به مجلس شورا مورد سوء قصد قرار گرفت و کشته شد. وزیر مالیه بعد از روی آن را بنام بانبش ضیح الدوله به مجلس برد و هنوز هم اسم او در تاریخ معروف است در این بودجه برای اولین بار با نعمق در کشورهای پیشرفته اصول فنی تدوین بودجه رعایت شده است و بودجه از صورت سیاهه نویسی خارج گردیده و گامی عمده به جلوبرداشته است.رقم عواید بودجه مذکور که دارای مقدمه ای در خود بسیار جالب است بالغ بر 14 میلیون و 116 هزار تومان پیش بینی شده است و کسر بودجه ای در حدود 500 هزار تومان نشان می داده که از 14 میلیون و 618 هزار تومان اعتبار درخواستی پدید آمده است.

    تاریخچه بودجه نویسی در جهان

    با وجود اهمیتی که بودجه عمومی در سازمان ها و بنگاه های خصوصی دارد،موضوع تهیه و پیشنهاد بودجه و اجرای آن و قرار دادن سازمان مالی و سازمان اداری براساس تهیه و اجرای بودجه شروع و متداول شده است. شروع این رویه و اهمیت آن وقتی آغاز گردید که در اثر کوشش ها و مبارزاتی که در طول تاریخ به عمل آمد،ابتدا در انگلستان و بعداً در سایر کشورها حق وضع مالیات و تصویب مخارج عمومی به منتخبان مردم واگذار شد.پیدایش حکومت مشروطه و مقررات مهمی که برای نظارت عموم در دخل و خرج کشور در چنین کشوری وجود دارد باعث گردید که موضوع بودجه به سرعت اهمیت زیادی بدست آورد. همانطور که گفته شد از ابتدای حکومت نرمانها (در اوایل قرن سیزدهم) در انگلستان اعیان و ثروتمندان آن کشور عدم رضایت خود را از وضع مالیات ها به وسیله پادشاهان ابراز نمودند،ایت اعتراضات تا مدتی جنبه فردی و شخصی داشت،تا اینکه در سال 1215 میلادی کلیه اعیان و مالکین بزرگ متحد شدند و "جان" پادشاه انگلیس را وادار کردند حقوقی برای آنها قائل شود. این حقوق در سندی بنام منشور آزادی ها یا منشور کبیر به امضای پادشاه مذبور رسید و حق تصویب مالیاتها و عوارض از طرف پادشاه به پارلمان آن کشور اعطاء گردید ولی تا سال1616 عملاً اجرا نشد و پس از آن سال است که به موجب "لایحه حقوق" این حق تثبیت شد با وجود این نباید این حق را با حق تصویب سالانه بودجه اشتباه کرد،زیرا مالیاتی که یک بار تصویب می شد،حکومت حق داشت برای همیشه آن را وصول کند.
    نظارت پارلمان برهزینه ها و تصویب مخارج دولت و دستگاه اداری و انگلستان از سال 1344 میلادی آغاز گردید.در آن سال برای اولین بار در پارلمان آن کشوراظهار شد که پارلمان نه تنها باید مالیاتها و عوارض را به تصویب برساند بلکه باید درباره مصرف وجوه عمومی از طرف دولت و دستگاه اداری نیز اظهار نظر کند. با این که از آن تاریخ به بعد بکرات این اصل در پارلمان موفق گردید ولی طبعاً با مخالفت دولت ها مواجه شد و فقط پارلمان موفق گردید گاه گاه صورتحسابهایی راجع به مخارج انجام شده یا وجوه عمومی از دولت بدست آورد و با اصرار زیاد به تدریج توانست حکومت آن کشور را وادار سازد هر ساله اطلاعات جامه تر و صورت حساب های بیشتری در باب مخارج دستگاه دولت به پارلمان تسلیم نماید. توفیق پارلمان در واداشتن حکومت به تسلیم چنین سایر کشور ها آن را قبول کردند و از آن پیروی نمودند. در فرانسه این جریان با آغاز انقلاب کبیر آن کشور در سال 1789شروع شد ولی در آن کشور نیز سالها حق پارلمان منحصر به تصویب مالیاتها بود و حق تصویب مخارج و حق نظارت بر اجرای بودجه در قرن نوزدهم بدست آمده است.در سایر کشورهای جهان استفاده از روش تنظیم و پیشنهاد بودجه از اوایل قرن نوزدهم شروع شده ولی اجرای کامل آن به درجه قدرت و ضعف اصول مشروطیت و حقوق و اختیارات مجلس نمایندگان در آن کشورها بستگی داشته است.

    کلیات و مفاهیم بودجه

    از نظر واژه شناسی بودجه در اصل از زبان فرانسه به انگلیسی و زبان های دیگر راه یافته ،بودجه از کلمه فرانسوی (بوژت)به معنی کیف گرفته شده و وجه تسیمه آن این است که وزرای دارایی فرانسه صورت وضعیت دخل و خرج مملکتی را داخل آن قرار داده و به مجل می بردند. در فرهنگ انگلیسی کلمه فوق به صورت (بودجت)تغییر شکل داده و به علت ثقیل بودن تلفظ آن در فارسی به صورت (بودجه)در آمده است. از واژه بودجه همان طوریکه بین عام مردم مصطلح است مفهوم دخل و خرج(در آمد و هزینه)استنباط می شود و زمانیکه از بودجه دولت سخن به میان می آید نیز معنی جز این نخواهد داد و در واقع بودجه دولت عبارت از درآمد ها و هزینه های دولت است.این ساده ترین برداشت از مفهوم بودجه است ولی باید در نظر داشت که بودجه امروزه از این معنی ساده فاصله بسیار گرفته و دارای مفهوم پیچیده ای از نظر سیاسی،اقتصادی مدیریت شده است.

    تعریف بودجه

    بودجه دولت سندی است که معاملات دخل و خرج مملکتی برای مدت معین در آن پیش بینی و تصویب ومی گردد.مدت مذبور را اسنه مالی می گویند که عبارت از یکسال شمسی است.
    بودجه:ابزاری است برای رسیدن دولت به اهدافش در راستای توسعه و رشد اقتصادی .
    بودجه:ابزاری است برای از بین بردن عدم تعادل های اقتصادی در جامعه.
    بودجه:برآورد هزینه های عملیات و فعالیتهایی است که برای تولید خدمات ضرورت دارند.
    بودجه:سندی است که فعالیت های اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی دولت برای یک سال در آن پیش بینی می گردد.
    بودجه:سندی است که در آن فعالیت های آتی دولت و نحوه تأمین اعتبار مورد نیاز آن پیش بینی می شود.
    تعاریف قانونی
    شامل تعاریفی است که بوسیله قانونگذار(قوه مقننه) ارائه شده است.تا کنون سه تعریف در قانون محاسبات عمومی کشور راجع به بودجه مطرح گردیده است. اولین تعریف قانونی بودجه در سال1289 شمسی ارائه گردید که عبارت است از«بودجه دولت سندی است که معاملات دخل و خرج مملکتی برای مدت معین در آن پیش بینی و تصویب می گردد.» این تعریف در 16 اسفند 1312 شمسی مورد تجدید نظر قرار گرفت،که در واقع دومین تعریف قانونی بودجه می باشد: «بودجه لایحه پیش بینی کلیه عواید و مخارج مملکتی برای مدت یک سال است که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.»
    سومین تعریف قانونی بودجه در 15 دی1349 شمسی به تصویب رسید که عبارت است از«بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یک سال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمد ها و سایر منابع تامین اعتبار و برآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی است که منجر به وصول هدف های دولت می شود.»

    اصول بودجه

    طراحی یک برنامه مطلوب بدون رعایت اصول و نکات لازم جهت رسیدن به مقصد،امری دشوار است و به طور حتم نمی تواند ما را به هدف برساند. مجموعه کوششها و تلاش هایی که در مراحل مختلف بودجه ریزی صورت می گیرد به این دلیل است که با توجه به امکانات و توانایی های موجود برنامه های عملیاتی دولت طوری طراحی شود که حداکثر بهره وری و منفعت نصیب جامعه گردد و این در شرایطی تحقق می یابد که دیدگاه ها و اندیشه های مختلفی در خصوص آن مطرح می باشد و از طرف دیگر بایستی راهبردهاوسیاستهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی برنامه های بلند مدت و میان مدت دولت در چهار چوب همین بودجه به صورت فعالیت ،طرح و پروژه تبذیل گرددچنین امری فعالیت نخواهد یافت مگر اینکه بودجه از ابتدا (تهیه و تنظیم) تا انتها(نظارت)بر اساس اصول و قواعدی تنظیم گردد. قواعد و اصولی که در مراحل تنظیم بودجه (تهیه و تنظیم،تصویب،اجرا و نظارت) رعایت آن ضروری است،نشأت گرفته از موارد ذیل است:
    _قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
    _قانون محاسبات عمومی
    _قانون دیوان محاسبات
    _قانون برنامه و بودجه
    _سایر قوانین و مقررات
    _نظریات صاحب نظران و علمای اقتصادی
    در مراحل تنظیم بودجه،هر چه این اصول بهتر رعایت شود،از جامعیت بیشتری بر خوردار است،اصول بودجه عبارت است از:

    1.اصل سالیانه بودن بودجه

    هر برنامه ای دارای بعد زمان است،بر همین اساس بودجه که نوعی برنامه کوتاه مدت دولت بحساب می آید نیز بایستی دارای بعد زمان باشد یعنی ابتدا و انتهای آن معین باشد.از لحاظ بعد زمان،هرچه بودجه برای مدت کوتاهتری پیش بینی شود،به واقعیت نزدیکتر است.سه دلیل برای سالیانه بودن بودجه ذکر شده است:
    _در گذشته،دولت ها به دلیل اینکه درآمدشان بیشتر از ناحیه مالیلت بر محصولات کشاورزی تامین می شد و محصولات کشاورزی نیز به صورت سالیانه برداشت می گردید،بودجه خود را به صورت سالیانه تنظیم می نمودند و نهایتاً امروزه به صورت عرف بودجه ریزی در آمده است.
    _چون تهیه و تنظیم بودجه چندین ماه به طول می انجامد و دارای مخارج زیادی نیز می باشد لذا کمتر از یک سال دارای توجیه فنی و اقتصادی نبوده و بیش از یک سال نیز فاقد دقت کافی است،لذا یک سال زمان مطلوبی به نظر می رسد.
    _چون قوه مقننه تهیه و تنظیم بودجه کشور را سالیانه به تصویب رسانده،بر همین اساس لایحه بودجه برای مدت یک سال تهیه می گردد.
    اصل 52قانون اساسی:«بودجه سالیانه کل کشور به ترتیبی که در قانون مقرر می شود لز طرف دولت تهیه و برای رسیدگی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تسلیم میگردد و ......»

  • مجری کارهای پژوهشی عمومی، علمی پژوهشی و مروری
  • کارهای آماری و تجزیه و تحلیل داده
  • تحلیل کمی و کیفی
  • انجام کلیه خدمات نگارش، ترجمه تخصصی ، ویرایش مقاله ها و پایان نامه ها
  • انجام رفرنس نویسی استاندارد با نرم افزار EndNote
  • آماده سازی پاورپوینت مربوط به ارائه در جلسات و همایشها
  • Tel : 09385735506 - 09118370377
    Email : tahghighnet@yahoo.com
    Telegram : @tahghighnet
    Instagram : tahghighnetinsta
    www.tahghigh.net
    2024 - 2007