

مهارتهاي زندگي، مهارتهايي هستند كه به منظور ارتقاي سطح ارتباطات، افزايش قدرت تصميمگيري، تعامل با ديگران، يادگيري، مديريت و درك خويش و كار كردن در گروه خود مورد استفاده قرار ميگيرد. يكي از مهمترين مهارتهاي زندگي، مهارت خودآگاهي است. خودآگاهي، توانايي شناخت خود و آگاهي از خصوصيات، نقاط ضعف و قوّت، خواستهها، ترسها و انزجارهاست. براي اكثر ما توصيف ويژگيهاي اخلاقي و رفتاري خود براي ديگران، كار سخت و دشواري ميباشد.یکی از مهمترین عواملی که به ما کمک میکند زندگی خوب و موفقی داشته باشیم، این است که خود را بشناسیم، احساس خوبی در مورد خودمان داشته باشیم و از آنچه که هستیم، شاد و راضی باشیم. مهارت خودآگاهی به شما کمک میکند تا بتوانید شناخت بیشتری در مورد خویش، خصوصیات، نیازها، خواستهها، اهداف، نقاط ضعف، نقاط قوت، احساسات، ارزش و هویت خود داشته باشید. مطالعات انجام شده نشان میدهند که ضعف در خودآگاهی با بسیاری از بیماریها و آسیبهای روانی – اجتماعی همراه است. از جمله مشکلات روانی – اجتماعی مرتبط با خودآگاهی ضعیف میتوان به افسردگی، اضطراب، احساس حقارت، اعتمادبهنفس پایین، مشکلات ارتباطی، احساس تنهایی، سوءمصرف مواد، فرار و… اشاره کرد. از اینرو، کسب مهارت خودآگاهی برای پیشگیری از انواع مشکلات فوق بسیار مهم است.يكي از اجزاي مهم مهارت خودآگاهي «شناخت احساسات» است.از عوامل مهمي كه به ما كمك ميكند زندگي خوب و موفق داشته باشيم اين است كه خود را بشناسيم، احساس خوبي در مورد خود داشته باشيم و از كسي كه هستيم، شاد و راضي باشيم.فكر ميكنيد كسي كه احساس خوبي نسبت به خود دارد چه ويژگيهايي دارد؟ تعدادي از ويژگي هاي چنين فردي به شرح ذيل است:خصوصيات مثبت، تواناييها و استعدادهاي خود را ميشناسد و به آنها افتخار ميكند. خصوصيات منفي و نقاط ضعف خود را ميشناسد، ميپذيرد و سعي ميكند آنها را اصلاح نمايد. موفقيتها و شكستهاي خود را ميشناسد و ميپذيرد. به خود و ديگران احترام ميگذارد.
از اجزاي مهم ديگر خودآگاهي « عزت نفس» يا اعتماد به نفس ميباشد. عزت نفس كليد اصلي بهداشت روان است.عزت نفس منوط به ميزان احترام و ارزشي است كه فرد براي خود قائل است. چنانچه قضاوت ما نسبت به ارزشهايي كه داريم مثبت باشد داراي عزت نفس مثبت و چنانچه قضاوت ما منفي باشد داراي عزت نفس ضعيفي هستيم. ميتوان دريافت كه مهارت خودآگاهي جزو مهارتهاي مهم است. اين مهارت ارتباط تنگاتنگي با اعتماد به نفس دارد چراكه اعتماد به نفس، اعتماد به خود و تواناييهاي خويشتن است. آگاه بودن به تواناييهاي خود و نشان دادن آن به ديگران، اعتماد به نفس افراد را بالا ميبرد. مثلا فردي پس از آموختن موسيقي و پي بردن به استعداد خود در آن زمينه و ماهر شدن در آن، بيشتر از قبل خود را باور ميكند و بر ميزان اعتماد به نفس وي افزوده ميشود، از طرفي وقتي اعتماد به نفسش بالا ميرود ميتواند به خوبي با ديگران ارتباط برقرار كند و در برقراري روابط اجتماعي موفقتر از گذشته عمل كند.
خشم یکی از احساسات آدمی است که در صورت کنترل و تعدیل آن میتواند آثار خوبی برای انسان و همچنین حفاظت از خویشتن و دفاع در برابر تهدیدات خارجی داشته باشد، اما در صورت عدم کنترل و هدایت صحیح آن، میتواند آثار مخرب و بسیار سویی داشته باشد که اثرات منفی بر فرد و جامعه خواهد گذاشت.همه جوامع باید راه هایی را بیابند تا مانع از آن شوند که اعضای آن به هم آسیب برسانند. همه مردم رفتار پرخاشگرانه را تا اندازه ای کنترل می کنند ولی از لحاظ ارزشی که برای آن قایلند و میزان محدود کردن آن ، با هم فرق دارند.راههاي کنترل پرخاشگري:- آموزش كنترل پرخاشگري به وسيله خانواده؛ والدين به منظور آموزش كنترل پرخاشگري، خودشان هنگام خشمگين شدن بايد بتوانند جلوي خشم خود را بگيرند و زماني كه با فرزند خود وارد بحث جدي مي شوند كنترل كافي بر خود داشته باشند.روش ديگر اين است كه دختران و پسران خود را تشويق به داشتن رقابت هاي سالم ورزشي و عضويت در انجمن هاي فرهنگي نمائيم. شركت در مراسم هاي مذهبي، گروههاي موسيقي، نقاشي، بازي هاي جمعي و از اين قبيل مي تواند آرامش و روحيه گروهي را در كودك تقويت كرده و از پرخاشگري احتمالي او بكاهد.- نسبت به فرزند خود عشق و علاقه نشان دهيم؛ كودكان نيازمند عشق وعلاقه هستند. آنها خواهان داشتن روابطي گرم و صميمانه با والدين و اعضاي خانواده خود مي باشند. كودكان دوست دارند از بودن در جمع خانواده خود احساس امنيت و آرامش كنند، تا بتوانند با اعتماد به نفس كافي در زندگي گام بردارند.- هيچ گاه از راهنمايي كودكان دريغ نكنيد؛ كودكان همواره نيازمند حمايت، تشويق و راهنمايي هاي والدين و ساير اعضاي خانواده خود هستند. به كودكان خود بياموزيم كه در مقابل رفتارهاي تند و خشن دوستان خود، چه عكس العملي از خود نشان دهند. به آنها بفهمانيم كه رفتارهاي خشونت آميز مورد تاييد هيچ كس نيست و آنها را از دوستي با افراد پرخاشگر برحذر داريم.- هيچ گاه در محيط خانه پر خاشگري نكنيم؛ خشونت در محيط خانه مي تواند آسيب هاي جبران ناپذيري به كودكان وارد آورد. كودكان به محيطي امن و عاري ازخشم و خشونت براي رشد احتياج دارند. كودكي كه درخانه شاهد خشونت وپرخاشگري است، الزاما خشن و پرخاش جو نمي شود، ولي استفاده از خشم وعصبانيت را براي حل مشكلات زندگي آينده خود، امري عادي و طبيعي قلمداد خواهد كرد.- به كودكان كمك كنيم تا جلوي خشم و خشونت خود بايستند؛ والدين مي توانند با حمايت فرزندان خود نحوه ي مقابله با خشونت را به آنان بياموزند و به آنان ياد دهند كه چگونه با پاسخ هاي محكم و جدي خود جلوي رفتار تهديدآميز ديگران بايستند. سعي كنيم به آنها بياموزيم كه مقاومت در برابر خشونت يكي از صفات برجسته انساني است.علی رغم تمامی مسائل ذکر شده پرخاشگری همیشه اوقات نیز زیان آور و مضر نیست بلکه پرخاشگری از حد اعتدال خارج نشود و هدف آن تسلط بر مشکلات زندگی و ترقی و تعالی و آلایش انسان باشد نه تنها سودمند است بلکه ضروری نیز هست. قرار دادن حدو مرز برای پرخاشگری مضر و سودمند قدری مشکل به نظر میرسد لذا کودکی که بر علیه بزرگترهایش سرکشی میکند پرخاشگر است ولی در عین حال نشان میدهد که انگیزهای اورا به سوی استقلال که جزء ضروری و با ارزش رشد اوست رهبری میکند درباره مفیرد و لازم بودن عمل پرخاشگری فوید معتقد است که اگر انسان برای ابزار پرخاشگری اجازه نیابد نیروی پرخاشگری اش انباشته میشود و سرانجام به شکل خشونت مفرط یا بیماری روانی ظاهر میشود. در واقع به تعبیر او برای پالایش روانی سه راه حل وجود دارد که به طور مستقیم و غیرمستقیم با پرخاشگری در ارتباط است این سه راه حل عبارتاند از: الف: صرف نیرو در فعالیتهای بدنی از قبیل بازیهای ورزشی جست و خیز، مثبت زدن به کیسه بوکس و غیره
ج: اعمال پرخاشگری مستقیم حمله به ناکام کننده صدمه زدن به اوناراخت کردن او ناسزا گفتن به او و جزء اینها آیا پرخاشگری قابل کنترل است؟
اکثر پژوهشگران معتقدند که عوامل محیطی باعث کسب و نگهداری رفتارهای پرخاشگرانه میشود به نظر آنها تغییرات مناسب در موقعیتهای محیطی سبب از بین رفتن زمینههای ایجاد کننده پرخاشگری و خشونت در رفتار کودکان و نوجوانان میشود همچنین با دادن شخصیت مثبت و منطقی به کودکان عدم تبعیض میان آنها عدم تحقیر کودکان دادن مسئولیتها در خد توان به افراد پرخاشگر صحبت کردن با آنها آگاه کردن آنها در مورد خطرات پرخاشگری ایجاد رابطه صمیمی و عاطفی باآنها و توجه به مشکلات آنها تشویق کردن آنها به کارهای گروهی و جمعی و در پایان با شناسایی روحیات فرد برخورد صحیح با آن میتوان در شناسایی عواملی که پرخاشگری را ایجاد یا تشدید میکنند اقدام کرد.
3- پنجره جو، هری را ترسیم نموده آن را تحلیل کنید.
خود عمومی که هم برای خودمان و هم برای دیگران شناخته شده است.
خود کور که برای خودمان ناشناخته و برای دیگران شناخته شده است.
خود خصوصی که برای خودمان شناخته شده و برای دیگران ناشناخته است.
خود ناشناخته که هم برای خودمان و هم برای دیگران ناشناخته باقی مانده است.
در پنجره جو هری شخصیت انسان دارای چهار بخش زیر است :