مقدمه:کتابخانه به مجموعهای از اطلاعات و منابع و خدمات اطلاعاتی گفته میشود که توسط یک نهاد عمومی، خصوصی یا یک شخص نگهداری و اداره میشود. از نگاه سنتی، کتابخانه به طور معمول به مجموعهای از کتابها گفته میشود.
خطمشي مجموعهسازي در كتابخانه دانشگاه
1- رسالت كتابخانه
رسالت كتابخانه در هر سازماني حمايت از برنامههاي آموزشي و پژوهشي آن سازمان ميباشد بنابراين كتابخانه بايد مجموعهاي از مطالب موردنياز سازمان را در برگيرد بهگونهاي كه همزمان با تحول و تغيير در برنامهها و فعاليتها، مجموعه كتابخانه نيز تحول و گسترش يابد. امروزه با رشد روزافزون انتشارات، اعم از منابع اطلاعاتي چاپي و الكترونيكي امكان تهيه همه منابع وجود ندارد. از طرفي كتابخانه سازمان بايد منابع لازم جهت پاسخگويي به نيازهاي آموزشي، تحقيقاتي و مطالعاتي حال و آينده اعضا، كاركنان و محققان را تهيه نمايد. در راه نيل به اين اهداف مهمترين وظيفه، ساخت مجموعهاي متناسب با نياز جامعه كتابخانه (اين جامعه در قسمتهاي بعد معرفي خواهد شد.) است كه بايد بر طبق خطمشي مدون، تهيه و تدوين گردد. بر اين اساس كتابخانه دانشگاه شهر مقدس مشهد نيز برپايه خطمشي مطرح در اين آئيننامه تلاش ميكند مجموعهاي كيفي و متناسب با نياز جامعه كتابخانه تهيه نمايد.
2- ساختار تشكيلاتي كتابخانه
ساختار تشكيلاتي كتابخانه شامل موارد ذيل ميباشد:
مسئول كتابخانه
مسئول كتابخانه نظارت و مديريت بر تمام امور كتابخانه كه در قالب حوزه خدمات فني و حوزه خدمات عمومي سازماندهي شدهاند را برعهده دارد.
حوزه خدمات فني
فعاليتهايي كه در اين حوزه انجام ميشود از مرحله گزينش عناوين منابع موردنياز تا آمادهسازي منابع جهت ارائه به مراجعهكننده را دربرگرفته و در بخشهاي زير انجام ميپذيرد:
بخش گزينش و تهيه منابع اطلاعاتي
ليست عناوين منابع بر اساس پيشنهاد اعضاي محترم شوراي اسلامي شهر، مشاورين شورا و كميسيونهاي آن و يا پيشنهادات نمايندگان حوزه خدمات فني و حوزه خدمات عمومي و با نظارت مسئول كتابخانه تهيه شده و سپس پيگيريهاي لازم جهت تهيه منابع به عمل ميآيد. پس از دريافت منابع تهيه شده، آنها را ممهور به مهر كتابخانه نموده و در دفتر مخصوص ثبت خواهند كرد.
بخش فهرست نويسي
منابع خريداري شده با استفاده از ابزارهاي لازم اعم از پايگاه كتابشناسي ملي و ردههاي مختلف، فهرستنويسي ميشوند.
بخش آمادهسازي منابع
كارتهاي منابع (برحسب موضوع، نويسنده و عنوان) تهيه و در برگهدانهاي مخصوص قرار ميگيرند. پس از تهيه برچسب و جيب كتاب و نصب آنها در محلهاي مخصوص، منابع جهت استفاده مراجعين آماده ميباشند.
حوزه خدمات عمومي
فعاليتهايي كه در اين بخش انجام ميشوند مستقيمآً با مراجعه كننده در تماس ميباشند. اين فعاليتها در بخشهاي زير انجام ميشوند:
بخش مخزن و امانت
منابع اطلاعاتي موردنياز مراجعين بر طبق ضوابط خاص1، در اين بخش ارائه ميشوند.
بخش مرجع
اطلاعات مورد نياز مراجعين از منابع مرجع2 توسط اين بخش تهيه و در دسترس آنان قرار داده ميشود.
بخش نشريات ادواري
نشريات عمومي و تخصصي بر طبق ضوابط خاص، توسط اين بخش در دسترس مراجعين قرار داده ميشوند.
بخش سمعي و بصري
لوح فشرده، نواركاست، فيلم، اسلايد و ديگر ابزار سمعي و بصري بر طبق ضوابط خاص، توسط اين بخش در اختيار مراجعين قرار داده ميشود.
1 ضوابط خاص: مقرراتي است كه متناسب با نياز، توسط مسئول كتابخانه تعيين ميشود.
2 منابع مرجع: شامل منابع اطلاعاتي است كه در يك يا چند زمينه موضوعي، اطلاعاتي به صورت فشرده ارائه ميدهند. اين منابع معمولآً امانت داده نميشوند.
جامعه كتابخانه دانشگاهی
جامعه كتابخانه شامل اعضاي محترم شوراي اسلامي شهر، مشاورين شورا و كميسيونهاي آن و محققان ذيربط با مشكلات و موضوعات شهر مقدس مشهد ميباشد. اعضاي سازمانهاي ديگر نيز به شرط فراهمبودن شرايط زير ميتوانند از مجموعه كتابخانه استفاده كنند.
وجود فضاي لازم جهت مطالعه.
عدم نياز فوري جامعه كتابخانه به منابع.
اطمينان از بازگشت منابع مورد امانت.
وجود همكاري بين كتابخانهاي شوراي اسلامي شهر مقدس مشهد و سازمان مربوطه.
مجموعه سازي منابع كتابخانه
مجموعه كتابخانه متناسب با نيازهاي اطلاعاتي جامعه كتابخانه، برطبق موضوعات زير گردآوري ميشود كه عبارتند از:
-منابع اطلاعاتي مربوط به شوراي اسلامي شهرها و شهرداريها.
-منابع اطلاعاتي مديريت و برنامهريزي شهري.
-منابع اطلاعاتي مربوط به سازمانهاي دولتي و غيردولتي، اصناف، ادارات، انجمنها و نهادهاي اجتماعي شهر مشهد.
-منابع اطلاعاتي درباره مسائل تاريخي، اجتماعي، فرهنگي، آموزشي، اقتصادي، بهداشتي و غيره با موضوعيت شهر مشهد.
-منابع اطلاعاتي مربوط به مراكز تفريحي، ورزشي از قبيل سينماها، پاركها و ورزشگاهها، در ارتباط با شهر مشهد.
-منابع اطلاعاتي شهرسازي، زيبايي شهري، معماري و عمران شهري با ارجحيت موضوعات در ارتباط با شهر مشهد.
-منابع اطلاعاتي راجع به برنامهريزي و پژوهش از قبيل آمارنامهها، گزارشها، طرحهاي پژوهشي، پاياننامهها و مقالات مرتبط با برنامهريزي و پژوهش با موضوعيت شهر مشهد.
- منابع اطلاعاتي مربوط به وسائل نقليه عمومي درونشهري و برونشهري شهر مشهد.
-فرهنگها، دايرهالمعارفها، راهنماها، اطلسها و نقشههاي موردنياز جامعه كتابخانه.