باتوجه به این نکته که در مورد استخرهای پرورشی ماهیان گرمابی آنچه حائز اهمیّت است ، آبی است که در آن تولیدات اولیه ی مناسبی وجود داشته باشد تا شرایط تغذیه ای ماهیان را تحت تأثیر قرار دهد لذا برای یک مدیر موفّق کارگاه پرورشی افزایش تولید اولیه و نگهداشتن شرایط ایده آل برای رشد ماهی در اولویت قرار دارد و این به آن معناست که قبل از داشتن محیط کشت برای ماهی باید محیط کشت مناسب برای فیتوپلانکتونهای مورد تغذیه ی ماهی که تأثیر بر شرایط فیزیکوشیمیایی آب دارند و خود نیز از این محیط تأثیر می پذیرند، فراهم نمود و کوشید تا این شرایط در طول دوره ی پرورش در محدوده ی ایده آل خود باقی بماند.
عوامل متعددی بر رشد و پراکنش فیتوپلانکتونها مؤثر است که می توان به عوامل زیستی و غیرزیستی اشاره کرد که در مجموع عوامل غیرزیستی شامل دی اکسیدکربن، اکسیژن، عناصری مانند نیتروژن، فسفر، کلسیم، آهن، مس و... می باشد و از عوامل زیستی می توان به نرخ رشد و فشار چرندگان اشاره کرد (بلچر1385).
پیشینه تحقیق
درسالهای اخیر کارهای بسیار زیادی با عناوین مختلف مقاله، پایان نامه و کتاب با موضوعاتی متنوع که حول محور بررسی کنترل کیفی آب می باشند انجام گرفته ک
در آنها محققین توجه به یکی از شاخصه های آب و تأثیر آن بر روی عواملی مانند زی توده ی گیاهی یا جانوری و یا گونه و جنس خاصی داشته اند که به دلیل یکسان بودن برخی از شرایط کار تحقیقاتی این پروژه با تحقیقاتی که در ادامه آورده خواهند شد، در طول تحقیق از آنها نیز به عنوان اطلاعات اولیه و کاربردی استفاده شده است، چرا که بخش اوّل پروژه، مربوط به کشت توأم پلانکتونی می باشد. درسال 1374، علیرضا نصیری راد و اسماعیل قربانپور موارد اصلاحی در پرورش ماهیان گرمابی را بررسی کردند. درسال 1378، عباسعلی استکی میزان مواد مغذی تولیدات اولیه COD وBOD دراستخرهای کشت کپورماهیان چینی با کاربرد کود آلی را بررسی کرد. درسال 1380، حجت فروغی و علی اکبر صالحی تغییرات اکسیژن محلول و شفافیت آب در استخرهای پرورش میگو ی استان هرمزگان را بررسی کردند. درسال 1382، زهره رمضانپور شرایط هیدرولوژی و هیدروبیولوژی استخرهای پرورش ماهیان خاویاری را بررسی کرد. درسال 1384، محمدصلواتیان و مریم فلاحی اثر غلظتهای مختلف کلسیم بر میزان رشد و بیوماس جلبک سبز را بررسی کردند. درسال 1385، جعفرسیف آبادی و مصطفی حسینی و مریم فلاحی اثر غلظتهای مختلف آهن بر میزان رشد جلبک سبزfalcatus Ankistrcdesmus را بررسی کردند. در سال 1386، سپیده خطیب میزان آلودگی کیفرم حوضچه ی جنوبی دریای خزر استان گیلان را بررسی نمود. درسال 1388، سینا آسانی تأثیر استفاده از کودهای مایع ازته و فسفره بر تنوع و تراکم جمعیت بنتوزی استخرهای پرورش گرمابی را بررسی کرد. بنابراین در این تحقیق کوشش بر این بود که محیط کشتِ باز فیتوپلانکتونی ای تهیه شود که درآن به بررسی یکی ازفاکتورهایی که تأثیر بسزایی بر روند رشد و تکثیرفیتوپلانکتونها و در ادامه ماهی پرورشی دارد، بشود. فاکتور قلیاییت در واقع میزان کمّی ترکیبات کربنی را که بر این محیط آبی و کشت فیتوپلانکتونها البته در کنار سایر مواد مغذی اثر می گذارد را بیان می کند.
درعرصه پرورش ماهی گرمابی آنچه حائز اهمیّت است، قلیاییت آب می باشد زیرا از عوامل مهّم نگهداری CO2 آب می باشد. میزان CO2 قابل دسترس جهت عمل فتوسنتز گیاهان آبزی تابعی از قلیاییت کل، PH و درجه حرارت آب است (اسماعیل ساری 1383). لازم به ذکر است که قلیاییت خود تحت تأثیر عوامل مختلفی ست و بر عوامل مختلفی نیز تأثیر می گذارد که در ادامه به این عوامل پرداخته می شود.
عنوان ذکر شده پایه کارهای بعدی کشت در محیط باز و در انتها استخرهای پرورشی خواهد بود.
واژه جلبک یا آلگ طیف وسیعی از موجودات زنده را در بر می گیرد که از نظر زیستگاه، اندازه، تشکیلات سلولی، فیزیولوژی، بیوشیمی، ساختارهای تولیدمثلی و چرخه زندگی تنوع چشمگیری نشان می دهند (فریتش، 1954). علم جلبک شناسی را فیکولوژی می نامند. این اصطلاح از دو واژه یونانی «فیکوز» به معنی جلبک یا علف هرزدریایی و «لوگوز» یعنی شناخت اقتباس شده است و به کسانی که با جدیت در این زمینه مطالعه و تحقیق می کنند، فیکولوژیست اطلاق می شود.
جلبک ها در گروه تالوفیت ها یا ریسه داران فتوسنتزکننده قرار دارند و پیکرآنها فاقد ساختارهایی نظیر ریشه، ساقه و برگ می باشد. وجود کلروفیل aبه عنوان رنگدانه اصلی فتوسنتز و فقدان پوشش پیرامون سلولهای تولید مثلی از جمله برجسته ترین صفات آنها به شمار می آیند. حدود 35000 گونه جلبک در زیستگاههای مختلف زندگی می کنند که از لحاظ ریخت شناسی و بیوشیمی بسیار متنوع هستند (ردی2001). باتوجه به تنوع زیستی چشمگیری که نزدجلبکها مشاهده می شود، نمی توان به راحتی آنها را رده بندی کرد (نورتون و همکاران1998). مع هذا وجود یا عدم وجود هسته متمرکز، انواع رنگدانه های فتوسنتزی، موادذخیره ای، وجود یا فقدان تاژه، تعداد، نوع، خاستگاه، جهت تاژه درسلولهای متحرک، نحوه تولیدمثل، چرخه زندگی وسرانجام شیمی دیواره سلولی از جمله معیارهایی هستند که تا به حال برای رده بندی جلبکها مورد استفاده قرار گرفتند.
میکروآلگها سهم عمده ای در تولید اولیه چرخه ها و زنجیره های غذایی برعهده دارند. آنها اغلب درآبهای سواحل جمعیتهای انبوه پلانکتونی را تشکیل می دهند. به طور کلی فیتوپلانکتونها از جمله متداولترین میکروآلگهای شناور-آزاداتوتروف هستند که بیشتر به صورت تک سلولی وگاهی در اشکال ریسه ای و کلنی یافت می شوند. آنها در بیشتر رودخانه ها، دریاچه ها و دریاهای دنیا پراکنده اند و به علت اهمیّت قابل توجهی که در تولید اولیه دارند به طور گسترده ای مورد مطالعه قرار می گیرند. فیتوپلانکتونهای آب شیرین شامل دیاتومه ها، دینوفلاژله ها، دسمیدها و جلبک های سبز–آبی اند. درحالیکه فیتوپلانکتونهای آبی دریا شامل دیاتومه ها و دینوفلاژله ها می باشند. اغلب فیتوپلانکتونها براساس اندازه سلول رده بندی می شوند. فیتوپلانکتونهای بزرگتر از 64 میکرومتر را «پلانکتون توری» می نامند که عمدتاً شامل دیاتومه ها و دینوفلاژله ها می باشند. برخی از محققین سلولهای 20 تا 600 میکرومتر را «میکروپلانکتون» می نامند. البته تا اواخر سالهای 1970 میلادی رده دیگری از فیتوپلانکتونها تحت عنوان «نانوپلانکتون» معرفی شدند که اندازه آنها 2 تا 20 میکرومتر است. این گروه شامل سیانوفیتا، پریمنسیوفیتا و کوکولیتوفوریدها است که حدود 75% از کل تولید را در بر می گیرد. در سال 1980 فیتوپلانکتونهای کوچکتری به نام «پیکوپلانکتون» با اندازه 0.2 تا 2 میکرومتر کشف شدند که 50 درصد از تولید اولیه آبهای اقیانوسها را بر عهده دارند. این گروه شامل پروکاریوتها (پلانکتوباکتری، جلبکهای سبز-آبی، گونه های پروکلروفیتا و جلبک های یوکاریوت می باشند.
2-1 فلورجلبکی
در مورد فلورجلبکی نیز باید گفت که دارای اشکال رویشی زیر می باشند :
1-3 تشکیلات سلولی:
از نظر تشکیلات سلولی در جلبک ها دو الگوی کاملاً متفاوت وجود دارد که اصطلاحاً پروکاریوت و یوکاریوت نامیده می شوند. از میان جلبکها شاخه های سیانوفیتا و پروکلروفیتا پروکاریوت و بقیه یوکاریوت هستند. در جلبک های پروکاریوت هسته بوسیله ی یک غشاء مشخص محصور نمی شود، DNA درون نوکلئوپلاسم قرار گرفته و فاقد هیستون است. معمولاً سلولها به قطر کمتر از 15 mµ هستند و دیواره سلولی آنها از جنس پپتیدوگلیکان است. در اشکال پلانکتونی واکوئلهای گازی وجود دارد. در بسیاری از گونه های تثبیت کننده نیتروژن هتروسیست نیز دیده می شود. آنها در تاریکی و در برابر کمبود اکسیژن بسیار مقاومند. و برخی از گونه ها دمای بالا تا 70 C° را به خوبی تحمل می کنند.
سلولهای جلبک های یوکاریوت، معمولاً به قطر 10 تا 50m µ می رسند. در اینجا DNA درون هسته، کلروپلاست و میتوکندری و با هیستون نوکلئوزومی به صورت کاملاً پیچ خورده یافت می شود. ریبوزوم ها درون سیتوپلاسم و در میتوکندری و کلروپلاست وجود دارند. دیوار سلولی (تنها در برخی از گروه ها دیده می شود) از جنس سلولز، سیلیس، کربنات کلسیم، پروتئین و غیره است. اینجا تنها واکوئل های معمولی حاوی شیره واکوئلی وجود دارند. این موجودات قادر به تثبیت نیتروژن نمی باشند. دستگاه گلژی به صورت سیسترنه یا وزیکول و عمل اصلی آن ترشح و دخالت در سنتز هیدراتهای کربن است. میتوکندری ها به صورت اجسام میله ای یا دانه های ریز در سیتوپلاسم دیده می شوند و حاوی آنزیم های راه اندازی چرخه کربس و فتوفسفوریلاسیون اکسیداتیو می باشند. کلروپلاست دارای ساختارهایی به نام کوانتازوم است که واحدهای فتوسنتزی به شمار می آیند. لیزوزومها دارای 21 نوع آنزیم هیدرولیتیک هستند که تجزیه و نابودسازی مواد را بر عهده دارند.
1-4-1 هسته
در یوکاریوتها هسته توسط غشاء دو لایه محصور می شود و حاوی DNA ، هستک یا هستک هاست. موارد زیر از جمله ویژگی هایی است که معمولاً در هسته جلبک ها دیده می شوند.
1-4-2 پلاست
درجلبک ها دونوع پلاست وجود دارد.
درجلبک ها سه نوع رنگدانه شناخته شده یافت می شود.کلروفیل ها، کاروتنوئیدها و فیکوبیلین ها. هریک از رنگدانه ها دارای طیف جذبی ویژه و خاصیت فلئورسانس است که براین اساس می توان ضمن جداسازی آن را شناسایی کرد. در جلبکها کلروفیل های a ،b ، c1 ،c2 وd شناسایی شدند. کلروفیل a در تمام شاخه های جلبک ها یافت می شود. کارتنوئیدها رنگدانه ایی زرد، نارنجی یا قرمز هستند که درون پلاست و در برخی موارد خارج از آن دیده می شوند. کارتنوئیدهای طبیعی را می توان به دو گروه تقسیم کرد.