نقش و تاثیر آموزش و پرورش در تحقق منویات مقام معظم رهبری در ارتباط با جهاد اقتصادی

چکیده

مقدمه

جهاد اقتصادی در آموزش و پرورش امر کلیدی است.

ريشه عميق جهاد اقتصادي در آموزش وپرورش است

ابعاد جهاد اقتصادی در آموزش و پرورش

نقش آفرینی و تاثیر آموزش و پرورش در سال «جهاد اقتصادی»

تحول آموزش و پرورش در تحقق جهاد اقتصادی نقش دارد

رسانه‌ها باید زبان گویای معلمان باشند

جهاد اقتصادي در آموزش و پرورش

معلمان نقش مهمی در تحقق جهاد اقتصادی دارند

نتیجه گیری و پیشنهادات

منابع

مقام معظم رهبری سال1390 را به جهاد اقتصادی نامیدند این تعبیر از دو واژه«جهاد»و«اقتصاد »تشکیل شده است . این اصطلاح برای اولین بار توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی خلق و وارد اصطلاحات دانش اقتصادی شد .واژه «جهاد» از ریشه «ج-ه-د» به معنی کوشش و مبارزه و فعالیت است. این کوشش و مبارزه می‌تواند در عرصه‌های گوناگونی صورت گیرد از جمله کوشش در مبارزه با امیال درونی که جهاد اکبر نامیده می شود یا کوشش و مبارزه در راه دفاع از دین اسلام یا حفظ قلمرو اسلام که از آن به جهاد اصغرتعبیر می شود. کلمهٔ جهاد ومشتقاتش ۱۰۸ بار در قرآن تکرار شده‌است.در اسلام، جهاد با نفس، برترین جهاد، است، که در حدیث معروف پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) جهاد اکبر خوانده شده یعنى برتر از جهاد با دشمن که جهاد اصغر نام دارد، اصولا تا جهاد اکبر به معنى واقعى در انسان پیاده نشود پیروزی در جهاد با دشمن ارزشی نخواهد داشت. پاس داشت اندیشه و نیت در مراحل نفی و انکار دشمنان آشکار کار آسانی است . ولی همین که نهضت مستقر شد و نوبت سازندگی،غنیمت ها،منصب ها و موقعیت ها که رسید، حفظ اخلاص بسیار مشکل تر است. قرآن کریم در سوره مائده - که درماه های آخر عمر رسول مکرم صلی الله علیه وآله وسلم نازل شده است، و مشرکین به زانو در آمده اند و خطری از ناحیه آنها اسلام را تهدید نمی کند و در همین برهه ماجرای غدیر خم، تکلیف امامت وولایت مسلمانان را روشن می کند. در این لحظه خطر وآسیب از جای دیگر نمایان می شود. اکنون نگرانی از ناحیه داخلی است. بنا براین خداوند به مسلمانان می فراید از این پس باید از کافران و دشمنان خارجی نترسید،که نا امید شده اند؛بلکه از خودتان بترسید که در کمین شما هستند. «الیوم یئس الذین کفروا من دینکم فلا تخشوهم و اخشون» امروز کافران از (شکست) آیین شما ناامید شده اند بنابراین از آنها نترسید و از منیت ها بترسید. که راه انحراف از مسیر خدائی اخلاص پیش گیرد و خدا را فراموش کند. سنت لایتغیر خداست که هر ملتی که از درون و از جنبه اخلاقی تغییر کند و عوض شود، خداوند متعال سرنوشت آنها را تغییر دهد:.بنا براین «جهاد » در میان مسلمانان واژه بیگانه ای نبوده بلکه از قداست ومعنویت ویژه ای برخوردار است که در تاریخ انقلاب اسلامی حسب نیاز های روز جامعه درمقاطع وعرصه های گوناگون به اجرا در آمده است . در سال های آغازین انقلاب اسلامی« جهاد سازندگی» با دستور هوشمندانه حضرت امام (ره)شکل گرفت ودر برهه ای که کشور اسلامی ایران با تجاوز نظامی دشمن روبرو شد؛ جهاد به صورت «جهاد دفاعی »خودنمایی کرد و.پس از طی مراحلی با «جهاد کشاورزی» به خود کفایی کشاورزی دست یافتیم.در عرصه جنبش نرم افزاری وتولید علم «جهاد دانشگاهی» و«جهاد علمی وفن آوری» به فرهنگ نخبگانی تبدیل شد. اکنون در حالی که 14 سال تا 1404 و10سال تا آغاز چهادرهمین قرن باقی است وسومین سال دهه پیشرفت و عدالت را آغاز کرده ایم و از سویی ایران در کانون توجهات کشورهای دنیا قرار دارد و در شرایطی که ابرقدرت های جهانی در مقابل بحران جهانی اقتصاد زانو زده اند؛ « جهاد اقتصادی » یک راهبرد حیاتی ومدبرانه به شمار می آید.استعاره جهاد برای اقتصاد واضافه این دو مانند جهاد سازندگی ،جهاد علمی وجهاد دانشگاهی است که به معنای کوشش برای شکوفایی اقتصاد است.اقتصاد، یکی از اساسی ترین عوامل مهم توسعه کشور ها به شمار می رود و شکوفایی اقتصادی بستر ساز پیشرفت در زمینه های گوناگون است طوری که شاخص های توسعه اقتصادی ارتباط مستقیمی با افزایش بهره وری ها و در نتیجه شکوفایی فرهنگ،سیاست،اجتماع ورشد دانش وصنعت و...دارد .ایران اسلامی به رغم تحمل و اداره 8سال جنگ تحمیلی،به رشد وپیشرفت اعجاب انگیز دست یافت وتوانست در سه دهه گذشته نقش الگویی در منطقه ایفا کند از این روی به شدت از سوی ابرقدرت های جهانی تحت فشارهای شدید اقتصادی قرار گرفته است.بنا براین برای تبدیل این تهدید ها به فرصت جهش وشکوفایی به حرکت جهد گونه نیاز دارد. تاکید مقام معظم رهبری نیز گویای این واقعیت است .آنجا که ایشان پس از برشمردن اهمیت عرصه های گوناگون می فرمایند:« اما در عرصه‌یاقتصادی فعالیت بسیار زیادی دارند. همین تحریمهائی كه دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی كردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال كردند، به قصد این بود كه یك ضربه‌ای برپیشرفت كشور ما وارد كنند و آن را از این حركت شتابنده باز بدارند. البته خواسته‌یآنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریمها آن نتیجه‌ای را كه انتظار داشتند، بگیرندو تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد؛ اما دنبال میكنند. لذااین سال جاری را كه از این لحظه آغاز میشود، ما بایستی متوجه كنیم به اساسی‌ترینمسائل كشور، و محور همه‌ی اینها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من این سال را«سال جهاد اقتصادی»نامگذاری میكنم و از مسئولان كشور، چه در دولت، چه درمجلس، چه در بخشهای دیگری كه مربوط به مسائل اقتصادی میشوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم كه در عرصه‌ی اقتصادی با حركتِ جهادگونه كار كنند، مجاهدتكنند. حركت طبیعی كافی نیست؛ باید در این میدان، حركت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم.»

برخلاف نظر عده ای که می گویند جهاد اقتصادی در آموزش و پرورش موضوعیت ندارد، اقتصاد در آموزش و پرورش امر کلیدی است.در سال جدید کمیسیون آموزش و تحقیقات با تقویت بعد نظارت بر فعالیت های آموزش و پرورش جهت گیری جهاد اقتصادی را دنبال می کند.باید از پراکندگی و تراکم در کلاس ها جلوگیری کنیم که این امر تا حد زیادی با ایجاد مجتمع های آموزشی برطرف شده است .همچنین باید از منابع حداکثر استفاده انجام شود تا بازدهی بیشتر از گذشته داشته باشیم.جهاد اقتصادی در 2 معنای خاص که جهاد در اقتصاد و عام که جهاد در همه زمینه های آموزشی و پرورشی است در آموزش و پرورش صورت می گیرد.به همین دلیل سالی که در پیش رو داریم نیز سالی مهم و بستر ساز خواهد بود چرا که برای آن برنامه های گوناگونی در نظر گرفته شده است و به عنوان شروعی برای دهه متصل به سال 1404 که افق دید جمهوری اسلامی برای رسیدن به قله کامل موفقیت ها در زمینه های مختلف در سرتاسر منطقه و جهان به شمار می رود، محسوب می شود.اقتصاد به عنوان یکی از عوامل مهم توسعه کشور ها به شمار می رود و توسعه اقتصادی بستر ساز پیشرفت در زمینه های گوناگون است به نحوی که شاخص های توسعه اقتصادی ارتباط مستقیمی با افزایش بهره وری ها و در نتیجه رشد مستقیم صنعتی، علمی و . . . دارد .در چند سال اخیر و با اعمال سیاست های غلط آمریکا و اتحادیه اروپا دنیا دچار بحران اقتصادی شد که بسیاری از کشورهای اروپایی را با مشکلات جدی روبرو کرد و ضربه های بزرگی به آمریکا و کشورهای بزرگ دیگر وارد کرد اما در این میان ایران به عنوان کشوری در حال توسعه به دلیل تکیه بر اقتصاد داخلی و کم کردن نیازمندی خارجی توانست کم ترین ضربه را از این بحران جهانی دریافت کند که یک امتیاز بزرگ برای کشورمان به شمار می رود . ایران در سه دهه گذشته به شدت از سوی ابرقدرت های جهانی تحت فشارهای شدید اقتصادی همچون تحریم های گسترده و مسدود کردن حساب های بین المللی و . . . بوده است ضمن اینکه یک جنگ فرسایشی 8 ساله هم حربه مناسبی برای فروپاشی نظام اقتصادی کشوری که تازه شکل گرفته به حساب می آمد که در همه این موارد به لطف خداوند، برنامه ریزی های مناسب مسئولان و همکاری صمیمانه مردم به خوبی پشت سر گذاشته شد. ایران به عنوان یک کشور اسلامی در طول این سال ها همواره کوشیده است نظام اقتصاد خود را بر پایه اقتصاد اسلامی بنا کند که بانکداری بدون ربا و . . . یکی از اثرات آن به شمار می رود .آنچه در روند جهاد اقتصادی و عملیاتی شدن این مسئله در کشور اهمیت دارد این است که هر اقدامی‌که موجب افزایش فرهنگ حرکت و تلاش و کارآمدی جامعه بشود امری مبارک و قابل تحسین است و بدیهی است که برای نهادینه شدن فرهنگ جهادگونه در مسیر اقتصاد کشور، علاوه بر همت عمومی‌آحاد مردم، همه مسئولان و قوای کشور رسالت خطیری بر عهده دارند به ویژه رسانه‌های گروهی که باید با نگاهی آسیب‌شناسانه و نقادانه ضرورت حرکت جهادی در حوزه اقتصاد را تبیین و با اشاره به برکات و دستاوردهای‌ جهادی در زمان دفاع مقدس و دوران سازندگی و توسعه علمی‌موانع و عوامل چالش‌های اقتصادی در جامعه را شناسایی نموده و راهکارهای اجرایی و عملیاتی ارائه نمایند.

بر همین اساس در روند تحقق جهاد اقتصادی نیازمند تبین استراتژی و تعیین خط مشی می‌باشیم که طی آن، این اصل به یک شعار تغییر ماهیت ندهد؛ در واقع لازمه دستیابی به این مهم در کشور، خیزش و حرکتی عمیق از سوی مسئولان و همه آحاد جامعه می‌باشد؛ بنابراین باید همگی این اصل را یک ضرورت دانسته و فعالیت‌های خود را در راستای ایصال به این اصل مهم برنامه‌ریزی نمایند و برای دستیابی به این امر فرهنگ ساز و حیاتی اقدام نمایند. از این رو مهم‌ترین اقدامات اساسی دراین خصوص به موارد زیر می‌توان اشاره نمود: