جهت سفارش اینجا کلیک کنید 
موتور جستجوی پیشرفته مقالات و تحقیقات و ...
واژه «اخلاق» جمع خُلق يا خُلُق مي‌باشد. كلمه خُلق به صفاتي گفته مي‌شود كه با سرشت و خوي انسان عجين شده‌اند. در ميان صفات و ويژگي‌هاي پيامبر(ص)، قرآن‌كريم بر اخلاق آن حضرت تكيه كرده و آن را «خلق عظيم» خوانده است (انك لعلي خلق عظيم) و تو اخلاق عظيم و برجسته‌داري» در حديثي از حسين بن علي(ع) آمده است كه مي‌فرمايد: از پدرم علي(ع) در باره ويژگي‌هاي زندگي پيامبر(ص) و اخلاق او سؤال كردم و پدرم به طور مشروح به من پاسخ فرمود، در بخشي از اين حديث آمده است:
«رفتار پيامبر(ص) با همنشينانش چنين بود كه دائماً خوشرو و خندان و ملايم بود، هرگز خشن و سنگدل و پرخاشگر و بدزبان و عيبجو و مديحه‌گر نبود، هيچ كس از او مأيوس نمي‌شد و هر كس در خانه او مي‌آمد، نوميد باز نمي‌گشت، سه چيز را از خود رها كرده بود: مجادله در سخن، پرگويي و دخالت در كاري كه به او مربوط نبود. و سه چيز را در مورد مردم رها كرده بود كسي را مذمت نمي‌كرد، سرزنش نمي‌فرمود، و از لغزش‌ها و عيوب پنهاني مردم جستجو نمي‌كرد...
هرگز سخن نمي‌گفت مگر در مورد اموري كه ثواب الهي را اميد داشت. در موقع سخن گفتن به قدري نافذالكلمه بود، كه همه سكوت اختيار مي‌كردند و تكان نمي‌خورند و به هنگامي كه ساكت مي‌شد، آنها به سخن درمي‌آمدند، اما نزد او هرگز نزاع و مجادله نمي‌كردند.... هرگاه فرد غريب و ناآگاهي با خشونت سخن مي‌گفت و درخواستي مي‌كرد، تحمل مي‌نمود و به يارانش مي‌فرمود: هرگاه كسي را ديديد كه حاجتي دارد به او عطا كنيد و هرگز كلام كسي را قطع نمي‌كرد تا سخنش پايان گيرد.
باتوجه به آنچه كه در آيات و روايات منعكس است بايد گفت
جاذبه اخلاقي پيامبر(ص) نقش مهمي در پيشبرد اهداف الهي وي در جذب دوستان و تحت تأثير قراردادن دشمنان داشت. زيرا خلق و خوي خوش ايشان در برابر آن همه لجاجت و ناداني دشمنان آنچنان تأثير وصف‌ناپذيري داشت كه مي‌توان آن را معجزه اخلاقي پيامبر(ص) به حساب آورد. قرآن‌كريم در اشاره‌اي ظريف مي‌فرمايد: فبما رحمه من الله لنت لهم و لو كنت فظاً غليظ القلب لانفضوا من حولك
به بركت و سبب رحمت الهي در برابر آنان نرم‌خو (و مهربان) شدي و اگر خشن و سخت‌دل بودي قطعاً از اطراف تو پراكنده مي‌شدند...
و اين نكته مهم را همواره بايد مورد توجه قرار داد كه هدف بعثت رسول گرامي اسلام(ص) تكميل مكارم اخلاق معرفي شده است چنانكه در حديثي كه شيعه و سني آن را از رسول‌گرامي اسلام(ص) نقل كرده‌اند آمده است:
انما بعثت لاتمم مكارم الاخلاق
و از آنجا كه گسترش سجاياي اخلاقي نقش اساسي در تعالي روابط اجتماعي و خانوادگي دارد و ويژگي كمال و تعالي جامعه قرآني، گسترش ارزش‌هاي اخلاقي و الهي و قرآني مي‌باشد. لذا در كلام رسول گرامي اسلام و پيشوايان دين همواره به كسب سجاياي اخلاقي ترغيب و تشويق شده است.
چنانكه پيامبر(ص) فرمود:
افضلكم ايماناً احسنكم اخلاقاً
برترين شما از نظر ايمان، خوش خلق‌ترين شما هستند.
نيز مي‌فرمايد: مكارم الاخلاق من اعمال الجنه
اخلاق خوب از اعمال بهشت است.
در حقيقت جامعه بشري نيز مي‌تواند در پرتو اخلاق قرآني به بهشتي گسترده بر روي زمين تبديل شود. چنانكه امام صادق(ع) فرمود:
من سر ان يكون من اصحاب القائم فلينتظر وليعمل بالورع و محاسن الاخلاق.