تنظیم خانواده عبارت است از این که در یک خانواده، پدر و مادر، به دلخواه خود با بکار بردن یکی از روش های پیشگیری از حاملگی، تعداد فرزندان خود را با توجه به امکانات اقتصادی و قدرت جسمی و روانی خود تنظیم نمایند تا دو منظور زیر برآورده گردد:
;الف) کاهش تعداد کودکان و محدود نگه داشتن تعداد افراد خانواده.
ب) ازدیاد فاصله بین کودکان که در سلامتی مادر و کودک اهمیت فراوان دارد.
دستگاه داخل رحمی یا IUD دستگاه داخل رحمی یا IUD وسیله ای پلاستیکی است که در داخل رحم برای جلوگیری از باردار شدن گذاشته میشود. مزیت آن این است که طولانی اثر بوده و مانند قرص نیازمند یادآوری روزانه مصرف کننده ندارد. در لذت جنسی دخالتی ندارد و روشی برگشت پذیر است به نحویکه پس از خارج کردن از بدن، فرد دوباره می تواند بچه دار شود. دستگاه داخل رحمی برای خانمهایی که یک فرزند دارند و تمایل به فاصله گذاری دارند، برای خانمهای شیرده و برای خانمهایی که بدلایل پزشکی نمی خواهند از قرصهای ضد بارداری استفاده کنند قابل استفاده است.دو نوع مختلف IUD در دسترس است: یک نوع به شکل T است و با مس پوشیده شده است، نوع دوم با مارپیچی پلاستیکی پوشیده شده است که هورمون پروژسترون آزاد میکند
IUD از نوع پوشیده شده با مس، اکثرا مانع بارور شدن تخمک توسط اسپرم میشود. در نوع هورمونی آزاد کننده پروژسترون، تخمک گذاری (خارج شدن تخمک از درون تخمدان در طی سیکل قاعدگی) مهار میشود و همچنین مخاط دهانة رحم را ضخیم میکند که مانع ورود اسپرم به رحم میشود. وجود IUD در رحم مانع لانه گزینی تخم در رحم حتی در صورت بارور شدن تخمک است که خود مانع رشد تخم و از بین رفتن آن میشود.در انتهای IUD نخی قرار داده شده است که از رحم خارج می گردد. این نخ در حقیقت یک وسیله کنترل است که به فرد این امکان را می دهد که بتواند از وجود دستگاه درون رحم و محل قرار گیری آن اطمینان حاصل کند.