تاريخچه راه آهن در جهان

راه آهن ايران

آغاز به کار قطارها به سده ۱۵۰۰ میلادی باز می‌گردد در ابتدا ریل قطار از جنس چوب ساخته و واگن‌ها توسط اسبان پر قدرت کشیده می‌شد. قطار بخار در اوایل سده ۱۸۰۰ اختراع گردید قطارها وسایل حمل و نقل مفیدی هستند زیرا بارهای سنگین را به راحتی روی ریل می‌کشندکشور ایران، در حال حاضر دارای ۸۰۷۲ کیلومتر شبکه ریلی استاندارد و ۹۶ کیلومتر (میرجاوه-زاهدان) خطوط ریلی عریض است.[۱] ساخت و توسعه خطوط ریلی در ایران توسط معاونت ساخت و توسعه راه آهن انجام می‌پذیرد. نگهداری و تعمیر و هم‌چنین بهره برداری از این شبکه ریلی بر عهده شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

‏«استفنسن» در سال1814 م موفق به ساختن لکوموتیو شد که از هر حیث بر موضوعات دیگران برتری داشت و هم او بود که برای نخستین بار محور چرخ‌های لکوموتیو را به وسیله اهرم به هم متصل کرد. وی بعد از ساختن نخستین لکوموتیو که در خط آهن «لینگورث» به کار افتاد درصدد اصلاح معایب آن برآمد و 3 سال بعد لکوموتیو دیگری ساخت که در همان خط با سرعت 10 کیلومتر در ساعت با 70 تن بار به کار افتاد. طبعاً این موفقیت به او مجال می‌داد که دست از کار در معدن بردارد و به طور مستقل حرفه لکوموتیوسازی را به عنوان صنعت مورد احتیاج زمان پیشه سازد. وی از آن پس تا سال 1829 م شانزده لکوموتیو ساخت که حتی یکی از آنها را به صاحبان معادن «سنت آتین» در فرانسه فروخت و بدین ترتیب نخستین گام را برای ایجاد یک مصنوع صادراتی انگلستان برداشت.‏‏«استفنسن» به تدریج کار خود را تکمیل کرد و از آن جمله از داخل دیگ بخار لوله‌هایی گذراند که دود و حرارت کوره از آن عبور کند و بخار لازم را سریع‌تر ایجاد کند و با این تغییرات توانست سرعت و قدرت لکوموتیو را افزایش دهد. باید گفته شود که تغییر اخیر در همان زمان به وسیله شخصی به نام «مارک سگن» که مخترع کشتی با موتور بخار در فرانسه بود پس از مشاهده لکوموتیو ساخت استفنسن که فرانسوی‌ها خریداری کرده بودند به عمل آمده بود و معلوم نیست آیا استفنسن ابداع مزبور را شخصاً انجام داد یا از مارک سگن قبلاً مطلع شده بود.‏‏«اسفنسن» در این زمان معتقد بود که نه فقط راه‌آهن یک وسیله نقلیه خوب برای حمل بار در تمامی نقاط می‌تواند باشد بلکه برای مسافرت نیز وسیله مطمئن و مفیدی است که باید جایگزین درشکه و دلیجان شود. چنین نظری در جامعه آن روز انگلستان طبعاً مقبولیت عامه پیدا نمی‌کرد، به همین جهت با مخالفت بسیار شدیدی مواجه شد و کار مباحثه در این زمینه بالا گرفت که حتی کلیسا نیز وارد معرکه شد و از آن به نام یک وسیله شیطانی یاد کرد و با آن به مبارزه برخاست. در این هنگام مسأله حمل و نقل بار بین دو شهر منچستر و لیورپول به صورت مشکل بزرگی در مقابل صاحبان کارخانجات نساجی منچستر خودنمایی می‌کرد. آنها می‌خواستند منسوجات خود را که به میزان زیاد تولید می‌شد به لیورپول برسانند و با همان سرعت مواد اولیه را از لیورپول به کارخانجات خود حمل کنند اما این کار به وسیله کشتی‌های کوچک که از کانال‌های بین دو شهر حرکت می‌کردند ممکن نبود.‏میزان حمل و نقل بار در بین این دو شهر به قدری زیاد بود که با امکانات باربری ابداً ممکن نبود و آن‌چه حمل و نقل می‌شد با کندی و سختی انجام می‌گرفت و متناسب با حجم محصولات مناسب نبود. صاحبان صنایع نساجی به فکر افتادند که مشکل خود را با ایجاد خط آهن بین دو شهر مذکور حل کنند و برای این کار بین سازندگان لکوموتیو مسابقه‌ای ترتیب دادند که در اکتبر 1829 باید انجام می‌گرفت.