تاریخچه مطبوعات در گیلان

تاریخ مطبوعات به معنای اعم در ایران، باید سال 1232ه.ق که نخستین کتاب چاپی در تبریز پدید آمد و یا به طور اخص سال 1253 ه.ق دانست که روزنامه میرزا صالح در تهران انتشار یافت. اولین روز نامه ایران به نام کاغذ اخبار از سال 1253ه.ق تا چند سال بعد به طور نامنظم و به فاصله های طولانی چند شماره منتشر شد. سال 1267 ه.ق میرزا تقی خان وقایع اتفاقیه را منتشر کرد و تا سال 1277 که چهارصد و هفتادمین شماره آن به چاپ رسید به همان اسم و رسم و شکل اصلی باقی بود، در شماره 471 کلمه اتفاقیه را نخست از کنار " وقایع " برداشتند و در پی آن از شماره 472 به نام روزنامه دولت علییه ایران موسوم گردید . میرزا حسین خان مشیر الدوله در زمان تصدی وزارتخانه های عدلیه و جنگ، روزنامه های علمیه و نظامیه را منتشر کرد که هر دو از روزنامه های خوب آن عهد محسوب می گردند؛ همچنین در سال های 1314ه.ق – 1324ه.ق علاوه بر روزنامه های دوران پیشین، ده ها روزنامه هفتگی و ماهیانه و روزنامه انتشار یافت که معروفترین آنها دو روزنامه تربیت و ادب بود، در پایان سال 1324ه.ق مجموع 58 نشریه ادواری در ایران و حدود 20 نشریه فارسی زبان در خارج از کشور و دهها شب نامه منتشر می شد (انصاری لاری، 1375)

در زمانی که فرمان مشروطیت صادر شد در شوال 1324ه.ق پس از صدور فرمان مشروطه سه نشریه جدید به طبع رسید. مطبوعات در این سال و چند سال بعد نسبتاً در خدمت حرکت اجتماعی و آیینه اندیشه ها و عقاید مختلف مردم بودند. در طول سال های 1328 و 1329ه.ق باز هم بر تعداد مطبوعات تهران و شهرستان ها افزوده شد و شمار انتشار نشریاتی که سخنگوی احزاب گوناگون بودند غیر مترقبه بود. مطبوعات در دهه آخر پیش از کودتای 1299 را در وضعیت بسیار متغیری گذراندند بر اساس ضبط نویسندگان تاریخ مطبوعات از 1215 ش تا 1304 ش، یعنی آغاز سلطنت پهلوی بیش از 983 نشریه ادواری که 179 نشریه نام اصلی و نام فرعی داشته اند و بیش از 90 ثبت نامه در ایران منتشر شده است.,/

قریب یک ماه پس از آغاز دوره ی محمد علی شاه یعنی اوایل سال 1325 ق ، وزارت انطباعات منحل شد و بخشی از وظایف آن را که محدود به رسیدگی به امور چاپخانه ها و روزنامه دولتی ،صدور امتیاز و جرایم مطبوعاتی بوده به وزارت علوم و معارف واگذار کردند. در این سال ، در این وزارتخانه دو اداره به منظور انجام وظایف وزارت انطباعات گشایش یافت . ویژگی سال 1325 ق تا آن روز در تاریخ مطبوعات ایران بی سابقه بود .در طول 73 سال در ایران حدود 91 نشریه ی ادواری منتشر شده بود ولی در این سال به یکباره 99 نشریه وارد بازار مطبوعات شد .از این تعداد 64 نشریه در تهران ، 9 نشریه در اصفهان ، 7 نشریه در رشت ،6 نشریه در تبریز ، 4 نشریه در همدان ،2 نشریه در لاهیجان ، 2 نشریه در ارومیه و در کرمانشاه ، شیراز، مشهد، هر کدام یک نشریه منتشر شد .