

قدمت مفهوم معنويت همزاد با خلقت انسان است و در تعريف مفهوم آن بايد گفت: معنويت آن جنبه از حيات فردي و جمعي است كه بيانگر رابطهاي آگاهانه است كه فرد، در ارتباط با امور متعالي (the transcendant) دارد. پيشفرض اين مفهوم اين باور است كه امور متعالي وجود دارند و روح بشر ميتواند با آن ارتباط برقرار كند. 1
به عبارتي معنويت نحوهاي از مواجهه با جهان هستي است كه نتيجهاش اين است كه حالت هاي نفساني نامطلوبي مانند غم و اندوه، نااميدي، دلهره و اضطراب، احساس سرگشتگي و سردرگمي، احساس بيمعنايي و بيهدفي و.... تا آنجا كه امكانپذير است در انسان پديد نميآيد اين نحوه مواجهه موجب رضايت باطن ميشود. 2
بنيان گذاران اديان و مذاهب همگي از دين همان معنويت را ميخواستهاند و در واقع به اين معنا معنويت باطن اديان است.
معنويت دارای جلوه های متعددی در زندگی بشر می باشد.
- اعطای روحيه شهامت، شجاعت و فداكاري
معنويت نفس را از قيد و بند سلطة ديگران آزاد ميكند و به انسان گوشزد ميكند كه بخشندة عمر خداست و فداكاري و شجاعت چيزي از عمر او نميكاهد، طبق آیه قرآن ؛
ما كان لنفس ان تموت الاّ باذن الله كتاباً مؤجلاً (آل عمران/145)
و هيچ كس را نسزد كه بميرد مگر به فرمان خداوند وقت آن را دقيقاً در مدت مشخص و محدودي ثبت و ضبط كرده است.
- اعتقاد به رزاقيت حق تعالي
روزي دهندهاي كه تحت تأثير هيچ انسان حريص و ناخشنودي قرار نگرفته و هيچكس او را از كارش منصرف نميكند.
و ما منْ دابةٍ في الارض الا علي الله رزقُها و يعلم مستقرها و مستودعها كلُّ في كتاب مُبين. (هود/6)
هيچ جنبدهاي در زمين نيست مگر اينكه روزي آن برعهدة خدا است و محل زيست و دفن او را ميداند همه اينها در كتاب روشني است.
- اطمينان قلبي و آرامش روحي
الذين امنوا و تطمئِنُّ قلوبُهم بذكر الله الا بذكر الله تطمئنُّ القُلُوب. (رعد/28)
آن كساني كه ايمان ميآورند و دلهايشان با ياد خدا سكون و آرامش پيدا ميكند. بدرستي كه دلها با ياد خدا آرام ميگيرند.
هو الذي انزل السيكنة في قلوب المؤمنين ليزداد و ايماناً مع ايمانهم. (فتح/4)
خداست كه به دلهاي مؤمنان آرامش و اطمينان خاطر داده است تا ايماني برايمان خود بيفزايند. اچنین انسانی خود را از دام شهوات نفساني و ماديات و لذتهاي زودگذر دنيايي ميرهاند و سعادت و خوشبختي را در عفت، پاكدامني، شرافت و برپايي جامعهاي سالم و انساني ميداند و خود را متوجه كارهايي ميكند كه به خير و صلاح خود و جامعه ميباشد.