كار انبارداري يك شغل مهم و پرمسؤليتي است . اجناس و موجوديهاي انبار با يد تحت اختيار يك انبار دار مسؤل باشد . اگرچه اجناس يكي از مهمترين عوامل هزينه است كه به طور متوسط 55 درصدهاي تمام شده كالاي ساخته شده را تشكيل ميدهد . به همين جهت است كه مؤسسات صنعتي تا حدودي مجهز براي تدارك و خريد و انبار كردن مواد خواهد بود . موجودي هاي انبار با يد در محلهاي محفوظ و دور از خطر بطور منظم طوري نگهداري شود كه دسترسي به ان در موقع لزوم به آساني ميسر باشد. و اقدام راكد وزائد و ناباب انبار با رؤساي مسؤل بنگاه گزارش شود نوع و مقدار مواد و حداقل و حداكثر موجودي هر يك از اقلامي كه ميزان آن توسط مديران فني تعيين مي شود بايد پيوسته مطمح نظر انبار دار قرار گيرد .
مسؤليت انبارداري را نبايد در اختيار اشخاص نا وارد به انبارداري مانند سركارگر يا سرپرست كارگاه محول نمود .
بنابراين در امور تداركات انبارداري و امور مربوط به ذخاير و انبار كردن بايد اهميت بسياري داده شود .
عبارت از دريافت جنس يا كالا از خارج ( از قسمتهاي مختلف شركت ، ياديگران از خارج شركت ) و نگهداري آنها با توجه به قوانين انبارداري كه باعث سهولت در تحويل دادن ( صدور ) و تحويل گرفتن ( ورود ) با كمترين وقت و نيروي مورد نياز باشد و رسانيدن اجناس و كالاهاي مورد نياز قسمتها يا خريداران به آنها در حداقل وقت ممكن براساس مدارك و ضوابط قانوني .
كمك انباردار كسي است كه علاوه برمهارت كار انبار مي تواند از عهده كنترل كالاهاي ورودي به انبار ، جابجايي و چيدن آنها ، انبار گرداني ، دادن اطلاعات به واحد سفارشات و تحويل كالاهاي اماني و رعايت اصول و مقررات انبارداري بر آيد .
جابجايي عبارت است از ؛ فعاليتي كه از زمان ورود كالا به انبار و قرار گرفتن در جاي مناسب تا زمان خروج كالا از انبار انجام مي شود .
منظور از سيستم اطلاعاتي اجراي عمليات مربوط به كالاي موجود در انبار و همچنين نظارت بر كنترلهاي لازم روي مراحل مختلف اين عمليات برطبق روش منطقي و سيستماتيك مي باشد . يا به عبارت ديگر روشي است منطقي كه ميتوان كالاي مورد نياز تهيه و نگهداري نمود .
طبق ماده 1 قانون تجارت : « شركت سهامي شركتي است كه سرمايه آن به سهام تقسيم شده و مسؤليت صاحبان سهام ، محدود به مبلغ اسمي سرمايه آنها مي باشد » .
شركتي كه تمام سرمايه آنها در مواقع تأسيس توسط مؤسسين تأمين مي گردد .
استعلام بها فرمي است كه مأمور خريد مؤسسه با ارئه آن به چندين فروشنده ( معمولاً حداقل 3 فروشنده ) نسبت به اخذ بهاي فروش آنها اقدام مي نمايد . اين فرم معمولاً شامل كليه مشخصات كالا ، تعداد ، بهاي واحد ، نشاني فروشنده ، مدت اعتبار استعدام ، محل مهر و امضاء فروشنده و ساير شرايط مانند نحوه محل مي باشد .
انبار به محل يا فضايي گفته مي شود كه براساس يك سيستم طبفه بندي صحيح ، مواد اوليه ، كالاي نيم ساخته ، محصول ساخته شده و با فرآيند هاي مختلف صنعتي بازرگاني در آن نگهداري مي شود .
3-4 پس از دريافت و تحويل گرفتن كالا يا اجناس و صدور رسيد انبار به چيدن كالا در جاي مناسب طبق اصول و روال خاصي مي باشد .اين اصول عبارت است :
اف – تعيين محل قرار دادن كالا ( انبار – قفسه – طبقه – رديف )
يكي از راههاي بالا بردن راندمان و ايجاد نظم و كاهش هزينه ها و ضايعات و به حداقل رساندن زمان ، چيدن صحيح كالا مي باشد . به چيدن و نگهداري كالا در انبار در يك محل خاص صفافي گفته مي شود .
يكي از متداولترين شيوه و تنظيم و نگهداري روش ، كه كدبندي كردن محل ، قفسه ، راهرو و طبقات است ؛ كه در مؤسسات بزرگ به خود انبار تعلق گرفته مي شود .
1- ميزان تقاضا يا مصرف كالا
2- محل و موقعيت و شكل ظاهري و نوع ساختمان انبار
3- وجه تشابه
4- امكانات و تجهيزات انبار
5- خصوصيات فيزيكي
6- خصوصيات كيفي كالا
منظور از مصرف يا ميزان ارسال كالامي باشد . كه به طور كلي مي توان به سه دسته پر مصرف ، متوسط مصرف و كم مصرف تقسيم نمود . كه بهتر است كالاي پر مصرف نسبت به دو نوع ديگر در دسترس باشد
هنگام قراردادن كالا در انبار بايد به محل و موقعيت ساختمان انبار ، ظرفيت مفيد و قابل استفاده ، وجود ستونهاي داخل انبار، درب هاي ورودي و خروجي انبار ، تهويه و نورگيري و شكل ظاهري انبار ، ارتفاع و ابعاد مختلف انبار و غيره توجه نمود .
يكي ديگر از عوامل ، تشابه يا تشابه مصرف كالا مي باشد . مثلاً اجراء موتور در يك قسمت و اجراء روشنايي در قسمت ديگر كه دراين تشابه مصرف را مي رساند . ويا آچارها در يك قسمت و لوله ها در قسمت ديگر كه اين خود تشابه كالا ها را مي رساند . لذا قرار گرفتن اقلام مشابه وهم مصرف در كنار هم باعث كوتاهي مسافت ، كاهش خستگي ، تسهيل در دسترسي به موقع و فراهم سازي كالا در پاسخگويي به درخواستها مي گردد.
يكي ديگر از عوملي كه در تعيين محل قرار دادن كالا مؤثر است : امكانات و تجهيزات موجود در انبار مي باشد . اين تجهيزات شامل ؛ وسايل حمل و نقل داخل انبار و ساير تجهيزات انبار .
يكي ديگر از عوامل در تعيين محل قرار دادن كالا خصوصيات فيزيكي مي باشد .
اين خصوصيات شامل : كالا فاسد نشدني ، قابل انفجار ، سمي بودن و گران قيمت مي باشد .
براي چيدن كالا در انبار بايد به نكاتي توجه كردكه عبارتند از :
الف : در چيدن كالا در انبار حتي الامكان اجناس را نبايد پخش چيد . بلكه بيشتر از ارتفاع بجاي سطح ، استفاده كرد . آن هم به وسيله قفسه بندي يا با استفاده از پالت كالا ها را بر روي هم قرار داده تا حد مجاز استفاده از ارتفاع رعايت حداقل فاصله 6 سانتي متري از سقف مي باشد .
د: انبار كردن قفسه ها بايد متناسب با وسايل جابجايي و حمل ونقل درنظر گرفته شود . براي مثال : براي انبارهايي كه فقط قفسه دارند ، و هيچ گونه تجهيزات حمل و نقل استفاده نمي شود . فاصله آنها بايد به اندازه دونفر كه به راحتي عبور كنند باشند .
هر انبار ، داراي دو نوع كارت است :
اول : كارت كوچك ( كارت قفسه ) :
كارت كوچك انبار در بالاي قفسه يا روي هر يك از اجناس نصب مي شود . و داراي مشخصات زير ا ست .
1- نام كالايي كه كارت مربوط به آناست .
2- شماره جنس و نوع كالا
3- موجودي حداقل و حداكثر
4- واحد مقدار
5- مقدار متضمن تاريخ وارده و صادره و موجودي
كارت بزرگ داراي مشخصات زير است .
,l1- شماره برگ كه در موقع مصرف ويژگيهاي بعدي به ترتيب به برگ داده مي شود .
3- مشخصات كامل جنس
4- واحد مقدار
5- موجودي حداقل و حداكثر
6- شماره رديف و ثبت ورود و خروج مربوط به كارت
7- فروشنده
8- اطلاعات مربوط به ورود كالا با تفكيك تاريخ و مقدار و مبلغ
9- اطلاعات مربوط به خروج كالا با تفكيك تاريخ و مقدار و مبلغ
10- اطلاعات مربوط به موجودي كالا
بطوري كه در بالا ذكر شده است روي هر يك از اجناس موجود در انبار و هر نوع كالا كه داراي شماره و طبقه بندي مي باشد . با كارت كوچك انبار نصب مي شود و انباردار شخصاً با كمك انباردار ورود و خروج و موجودي هر جنس را از حيث تعداد با ذكر تاريخ در آن ثبت مي كند .
كارتهاي بزرگ به منزله دفتر حساب جنسي كالا مي باشد . بنابراين بايد با دقت نگهداري شود از نقل و انتقال بي مورد آن خودداري شود . و كارت بزرگ علاوه براين كه داراي مزاياي كارت كوچك انبار مي باشد . اسم فروشنده و بهاي جنس خريداري شده را نيز تعيين مي كند. و به ترتيب شماره كارت كه برمبناي شماره بندي كالا است بايگاني مي شود.
با توجه به توضيحات داده شده انبار داري در 3 مرحله انجام مي گيرد كه عبارتند از :