موارد مصرف: کلرامفنیکل یک آنتیبیوتیکقوی و بالقوه سمی با طیف اثر گستردهاست که باید برای درمان عفونتهایمخاطرهآمیز، بهویژه عفونتهای ناشی ازهموفیلوس انفلوآنزا و نیز درمان تبتیفوئید بهکار رود. سمیت این دارو، آن رابرای مصرف سیستمیک ( بهجز در مواردفوق) محدود میسازد.
مکانیسم اثر: کلرامفنیکل یک آنتیبیوتیکباکتریواستاتیک است که از طریق پیوندبرگشتناپذیر با ریبوزوم باکتریاییبیوسنتز پروتئین را مهار میکند.
فارماکوکینتیک کلرامفنیکل : این دارو بخوبی و بهسرعت از راه گوارش و پس از تزریقعضلانی جذب میشود و بهطور گستردهدر بافتهای بدن توزیع مییابد. غلظتسرمی دارو 1 ساعت پس از تزریق وریدی
و 3 ـ 1 ساعت بعد از مصرف خوراکی بهاوج خود میرسد. نیمه عمر دارو 3/5 ـ 1/5ساعت است و در صورت عیب کار کبدممکن است افزایش یابد. متابولیسمکلرامفنیکل کبدی و دفع آن عمدتا کلیویاست.
موارد منع مصرف کلرامفنیکل : این دارو در صورتابتلای بیمار به پورفیری و سابقه بروزواکنشهای سمی و آلرژیک به آن نبایدمصرف شود.
هشدارها: 1 ـ از درمان مکرر یا دراز مدت بااین دارو باید خودداری کرد.
2 ـ مقدار مصرف دارو در صورت ابتلایبیمار به نارسایی کبدی یا کلیوی بایدکاهش داده شود.
3 ـ انجام آزمون شمارش سلولهای خونقبل و در طول درمان با این دارو ضروریاست.
4 ـ این دارو ممکن است موجب بروزسندرم نوزاد خاکستری، در نوزادان شود.
5 ـ این دارو ممکن است سبب بروز ضعفمغز استخوان، آنمی آپلاستیک و سایراختلالات خونی که وابسته به دوز هستند،گردد.
عوارض جانبیکلرامفنیکل : اختلالات خونی از جملهآنمیآپلاستیک بهطور برگشتپذیر یابرگشتناپذیر، نوریت محیطی، نوریتبینایی، اریتم مولتی فرم، تهوع، استفراغ،اسهال، التهاب دهان، التهاب زبان، پیدایشهموگلوبین در ادرار شبانه از عوارضگزارش شده این دارو هستند.
تداخلهای داروییکلرامفنیکل : فنوباربیتال و ریفامپینمتابولیسم کلرامفنیکل را تسریع میکنند.کلرامفنیکل اثر داروی ضد انعقاد وارفارینو داروهای کاهنده قند خون گروهسولفونیل اوره را افزایش میدهد و موجبافزایش غلظت پلاسمایی فنیتوئین وافزایش احتمال بروز مسمومیت با این دارومیگردد.
نکات قابل توصیه: 1 ـ دوره درمان داروباید به اندازهای باشد که ضمن درمانبیماری، عوارض دارو بروز نکنند.
2 ـ کلرامفنیکل خوراکی را بهتر است با یکلیوان آب با معده خالی (یک ساعت قبل یادو ساعت بعد از غذا) مصرف کرد.
3 ـ به علت احتمال بروز اختلالات خونی،توصیه میشود بیمار بهطور منظم بهپزشک مراجعه نماید.
مقدار مصرف:
خوراکی و تزریقی:
بزرگسالان: مقدار مصرف کلرامفنیکل ازراه خوراکی، تزریق وریدی یا انفوزیون50mg/kg/day در 4 مقدار منقسم است کهاین مقدار استثنائا در عفونتهای شدید(مانند سپتی سمی و مننژیت) ممکن است تادو برابر افزایش یابد، مشروط بر اینکه دراولین فرصت ممکن از نظر بالینی، مقدارمصرف دارو کاهش داده شود.
کودکان: مقدار مصرف این دارو درکودکان در درمان اپیگلوتیت ناشی ازهموفیلوس و مننژیت چرکزا100mg/kg/day ـ 50 در مقادیر منقسماست که باید در اولین فرصت ممکن از نظربالینی کاهش داده شود. این دارو درنوزادان با سن کمتر از 2 هفته،25mg/kg/day در 4 مقدار منقسم و درکودکان با سن 2 هفته تا یکسال،50mg/kg/day در 4 مقدار منقسم مصرفمیشود.
تتراسایکلین"ها خانواده ای از آنتی بیوتیکهای باکتری کش هستند که در مقابل باکتریهای مختلف گرم منفی و گرم مثبت، "مایکو پلاسما" ها، "کلامیدیا"ها و "ریکتزیا"ها فعال می باشند. "تتراسایکلین" برای درمان آکنه نیز استفاده می شود. همچنین به دلیل جذب آن توسط استخوان ازآن به عنوان نشانگر در بررسیهای رشد استخوانها در "بیوپسی"های انسانی استفاده می شود. این داروها با اتصال به "ریبوزوم" از پروتیین سازی جلوگیری می کنند. "تتراسایکلین"های گوناگون (مثل داکسی سیکلین، مینوسیکلین، اکسی "تتراسایکلین" و...) فعالیت ضد میکروبی مشابه ولی خواص فارماکولوژیک متفاوت دارند.
"تتراسایکلین" ها آنتی بیوتیک هایی طبیعی هستند که از قارچ ها تولید می شوند. در طبیعت اکسی و کلر "تتراسایکلین" وجود دارند. همچنین در لابراتوار بصورت نیمه ساختگی رولی "تتراسایکلین"، داکسی سایکلین و متاسایکلین را از تتراسایکلین که خاصیت اصلی درمانی را دارد سنتز شده است.
همان طور که از نام "تتراسایکلین"ها بر می آید، این داروها شامل چهار حلقه سیکلیک با سه گروه R مختلف می باشند.
این دارو در درمان تشدید "برونشیت" مزمن، عفونتهای ناشی از از "بروسلا"، "کلامیدیا"، "میکوپلاسما" و "ریکتزیا" و نیز در درمان جوش و "آکنه" و "لگاریس" و "افوزیون پلورال" ناشی از "سیروز" یا بیماری های بدخیم مصرف می شود. "تتراسایکلین" ها به دلیل اثر بر "هموفیلوس" آنفولانزا در درمان بیماری دهان و دندان نیز مصرف می شوند.
از مصرف همزمان این دارو با آنتی اسید، مکمل های حاوی کلسیم و آهن، ملین های حاوی منیزیم و سدیم بی کربنات همچنین شیر و لبنیات طی ۳ تا ۴ ساعت پس از مصرف این دارو باید خودداری شود. بیمار نباید به مدت طولانی در معرض نور آفتاب یا لامپهای دارای اشعه ماوراء بنفش قرار گیرد.
عموماً مسمومیت "تتراسایکلین"ها کم است، اما دو اشکال مهم دارند. یکی از این اشکالات از بین بردن فلور طبیعی دستگاه گوارش است که می تواند منجر به اسهال شود و رشد بیش از حد قارچها و باکتریهای مقاوم به دارو را باعث می شود. اشکال دوم قهوه ای شدن دندانهای جنین و کودکان کم سن و سال است که ناشی از رسوب دارو بر روی دندانهای در حال رشد می باشد. "تتراسایکلین"ها باعث دفع شدید یون کلسیم می شوند.
مصرف "تتراسایکلین" در ۵ ماه آخر دوران بارداری یا سنین کودکی نیز می تواند سبب تغییر رنگ دندان ها شود. در این شرایط باید با یک دندانپزشک برای حل این مشکل مشورت کنید. مصرف تتراسیکلین در سالهای اولیه زندگی کودک تا هفت سالگی تأثیر مستقیم بر جای می گذارد .این دارو سبب تغییر رنگ و متخلخل شدن دندان ها می شود و دندانها را درمقابل پوسیدگی آسیب پذیر می کند.
مصرف آنتی بیوتیک تتراسایکلین در دوران بارداری ممنوع است چون تغییر رنگ های قهوه ای و نازیبایی را در دندان های کودک به وجود می آورد. جذب خوراکی تتراسایکلین ها درصورت مصرف همزمان با شیر (به جز دوکسی سیکلین) آنتی اسیدها، املاح کلسیم، منیزیم و آهن کاهش می یابد